Mensen die binnen 250 meter van landbouwpercelen wonen waar bestrijdingsmiddelen worden gebruikt, hebben gemiddeld niet méér gezondheidsproblemen dan mensen met geen of weinig landbouwpercelen in de buurt. Dit blijkt uit onderzoek van het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu , de Universiteit Utrecht en het Nivel, onder alle inwoners van Nederland buiten de steden. De conclusie van deze tweede verkenning sluit aan bij de resultaten van een eerste verkenning in 2018.
Uit het onderzoek blijkt dat veel aandoeningen juist minder vaak voorkomen bij inwoners rond landbouwpercelen. Hoewel de omwonenden van landbouwpercelen gemiddeld niet meer (aantal) gezondheidsproblemen hebben, valt wel op dat sommige aandoeningen significant vaker voorkomen dan gemiddeld in niet-stedelijke gebieden in Nederland. Zo blijkt uit de data dat binnen 250 meter van maisteelt mensen vaker overlijden aan luchtwegaandoeningen (met name COPD chronic obstructive pulmonary disease ). Ook sterven meer mensen aan leukemie in de buurt van roulatieteelt van (specifiek) granen, bieten en aardappelen. Maar hoewel deze aandoeningen significant vaker voorkomen, is op dit moment geen verband aangetoond met het gebruik van landbouwbestrijdingsmiddelen.
Om erachter te komen of chemische bestrijdingsmiddelen extra gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken, is meer onderzoek nodig. Door ook de leefstijl mee te nemen, wordt duidelijker welke rol deze middelen spelen. Veel gezondheidsproblemen kunnen namelijk ook andere oorzaken hebben, zoals roken of de werkomgeving op luchtwegaandoeningen.
De Gezondheidsraad heeft het kabinet deze zomer geadviseerd over vervolgonderzoek.
Download publicatie: Gezondheidsverkenning omwonenden van landbouwpercelen: Aanvullende analyses
Download: Q&As Gezondheidsverkenning landbouw en omwonenden
Samenvatting
Mensen die binnen 250 meter van landbouwpercelen wonen waar bestrijdingsmiddelen worden gebruikt, hebben over het algemeen niet méér gezondheidsproblemen dan mensen met geen of weinig landbouwpercelen in de buurt. Deze conclusie komt overeen met de resultaten van een verkenning uit 2018. Hierin waren andere uitgangspunten gebruikt.
Er zijn een paar uitzonderingen op dit algemene beeld uit de twee verkenningen. Het wonen dicht bij maisteelt lijkt samen te gaan met een grotere kans op overlijden aan luchtwegaandoeningen. Verder is dicht bij roulatieteelt granen/bieten/aardappelen mogelijk meer sterfte door leukemie en lijkt dicht bij graanteelt meer zelfdoding voor te komen. Met de beschikbare gegevens was het niet mogelijk om deze bevindingen te verklaren.
Specifieker onderzoek is nodig om meer te weten te komen over de relatie tussen bestrijdingsmiddelen en de gezondheid van omwonenden. Als daartoe wordt overgegaan dan adviseren de onderzoekers om de blootstelling aan specifieke bestrijdingsmiddelen gedetailleerd in kaart te brengen. Centraal in dat onderzoek zouden dan kunnen staan COPD en andere gezondheidsproblemen die in de wetenschappelijke literatuur regelmatig naar voren komen, zoals leukemie, de ziekte van Parkinson en cognitieve effecten. Daarvoor is dan ook meer informatie nodig over individuele factoren die invloed hebben op de gezondheid, zoals leefstijl.
Dit blijkt uit onderzoek van het RIVM, de Universiteit Utrecht en het Nivel. Het onderzoek is een aanvulling op onderzoek uit 2018 naar de gezondheid van omwonenden van landbouwpercelen voor bepaalde gewassen. De Gezondheidsraad gaat het kabinet adviseren welk vervolgonderzoek moet worden uitgevoerd.
VWS heeft om deze aanvullende analyses gevraagd. Aanleiding was onderzoek uit 2019, gecoördineerd door het RIVM, naar de blootstelling van omwonenden van bloembollenvelden aan chemische bestrijdingsmiddelen. Daaruit bleek dat de concentraties bestrijdingsmiddelen in huisstof binnen 250 meter tot de bespoten bloembollenvelden weinig verschilden. Er waren meer verschillen ten opzichte van woningen op meer dan 500 meter van de bloembollenvelden.
In 2018 is rapport Gezondheidsverkenning omwonenden van landbouwpercelen (rapportnummer 2018-0068) verschenen als eerste verkenning.
