Eerder al schreef ik over de overgang van de verklaring van geen bedenkingen die de raad kon of moest afgeven bij een gevraagde of voorgenomen afwijking van het bestemmingsplan naar het goedkeuringsrecht zoals dat onder de Omgevingswet geldt. Wanneer van het Omgevingsplan wordt afgeweken voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit (bopa) kan daarvoor goedkeuring nodig zijn van de raad (artikel 16.15a Omgevingswet). De raad stelt een lijst vast met daarop beschreven de situaties waarin de raad haar adviesrecht wil uitoefenen als om een bopa wordt verzocht.
Ook kan de raad gevallen van activiteiten aanwijzen waarin participatie en overleg met derden verplicht is voordat een aanvraag om een bopa kan worden ingediend (artikel 16.55 Omgevingswet). Is of zijn die lijsten er niet, dan is er dus geen sprake van adviesrecht of van vooraf verplichte participatie. Er zijn gemeenten die bepaald hebben dat voor alle omgevingsvergunningen voor buitenplanse omgevingsplanactiviteiten verplicht aan participatie moet worden gedaan.
De lijst van gevallen waarbij advies van de raad is vereist kan net als voorheen bij de lijst van gevallen voor de verklaring van geen bedenkingen flink wat discussie opleveren. Er is nog maar weinig jurisprudentie over, en de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft zich er nog niet over uitgelaten.
Wat te denken van “advies in geval van het realiseren van specifieke maatschappelijke voorzieningen die normaal gesproken niet zonder meer overal in de woonomgeving passen”. De rechtbank Zeeland-West-Brabant oordeelde op 21 augustus 2024 ECLI:NL:RBZWB:2024:5780, Rechtbank Zeeland-West-Brabant, BRE 24/5664 OWBOUW B dat het college van B&W van Drimmelen te beperkt over dit adviesrecht had geoordeeld, zodat de raad alsnog om advies gevraagd moest worden.
In het geval waarin in de gemeente Leiden de lijst van gevallen bepaalde dat advies nodig was wanneer geen ruimtelijk kader was vastgesteld en daarnaast specifieke categorieën waren benoemd oordeelde de rechter dat deze lijst duidelijk was en in de betreffende kwestie geen advies hoefde te worden gevraagd. Zie ECLI:NL:RBDHA:2024:14503, Rechtbank Den Haag, SGR 24/6936 en 24/6986.
En, blijkbaar op een betoog van de appellant, voegde de rechtbank daar nog aan toe dat er geen plicht bestaat om “onverplicht om advies te vragen”.
Het is niet steeds even eenvoudig om per gemeente te ontdekken of de raad daarover inderdaad een besluit heeft genomen. De lijsten worden niet eenduidig benoemd en ook niet altijd makkelijk vindbaar gepubliceerd. Het besluit kan vormvrij worden weergegeven in opgenomen zijn in een delegatiebesluit, in een vastgestelde lijst van gevallen, of in een meer algemeen verwoord aanwijzingsbesluit. Je moet je dus bij de advisering over de totstandkoming van een bopa, of bij een mogelijke procedure tegen een bopa, bewust zijn van het bestaan van de mogelijkheid van een of meer lijsten en dan op zoek.
