De op Prinsjesdag gepresenteerde nieuwe woningbouwimpuls en verhoogde startbouwimpuls zouden voor ongeveer 100.000 nieuwe huizen kunnen zorgen. Daartegenover staan bezuinigingen op het doortrekken van de Noord/Zuidlijn. De bouw van 92.000 nieuwe woningen in de Metropoolregio Amsterdam staat daarmee onder druk. Zo werpen de besparingen bij IenW een schaduw over de nieuwe honderden miljoenen van BZK.
Metrotrein op de Noord/Zuidlijn ter hoogte van de Buiksloterdijk. Foto: Erik Swierstra via Wikimedia Commons
In de begroting van het ministerie van Binnenlandse Zaken wordt 300 miljoen euro uitgetrokken voor de startbouwimpuls, in plaats van de eerder bekendgemaakte 250 miljoen. Een verhoging dus van 50 miljoen. Verder wordt 300 miljoen uitgetrokken voor een zesde tranche van de woningbouwimpuls, maar dit betreft geen nieuw geld maar een kasschuif.
De verhoging van de startbouwimpuls volgt op een run door gemeenten op de Rijksbijdragen om vertraagde woningbouwprojecten uit het slop te trekken. Eind augustus werd bekend dat 246 gemeenten zich al hadden aangemeld voor de regeling. De aanmeldingen waren goed voor 260.000 woningen en hadden bij elkaar opgeteld een totaal tekort van 3,3 miljard euro. Met de extra 50 miljoen wordt alsnog dus slechts een fractie worden gehonoreerd.
Tegenover de nieuwe gelden voor woningbouw staan bezuinigingen op infrastructuur. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat mot tot 2036 jaarlijks 150 miljoen euro bezuinigen.
Dat word grotendeels bereikt met snijden in de vooringenomen Rijksinvestering in het doortrekken van de Noord/Zuidlijn naar Schiphol en Hoofddorp. Er wordt 1,6 miljard euro minder door het Rijk geïnvesteerd dan aanvankelijk was afgesproken. Voor het verder uitwerken van de plannen blijft wel 900 miljoen beschikbaar.
Het ministerie ging over tot de bezuinigingen in het project omdat het expliciet niet wil tornen “aan beheer- en onderhoudsprojecten, niet aan projecten die (bijna) in uitvoering zijn, niet aan het budget uit het coalitieakkoord om woningbouw bereikbaar te maken en ook niet aan de reservering voor de Lelylijn”.
Een opvallende redenering, want de doorgetrokken Noord/Zuidlijn zou de bouw van 92.000 nieuwe woningen in de Metropoolregio Amsterdam mogelijk maken, volgens cijfers van een alliantie bestaande uit de gemeenten Amsterdam en Haarlemmermeer, de provincie Noord-Holland, KLM, NS, Schiphol en de Vervoerregio. De bezuiniging heeft potentieel dus wel degelijk effect op de woningbouw.
De bezuiniging op de doorgetrokken metrolijn werpt een schaduw over de nieuwe BZK-investeringen in woningbouw. Het is afwachten op de daadwerkelijke data als de woningbouwimpuls en startbouwimpuls zijn uitgekeerd. Maar zoals het er nu uitziet, wegen de woningen die met deze potten worden gebouwd amper op tegen het potentiële wegvallen van de 92.000 woningen in de MRA.
Bij de vijfde tranche bedroeg de Rijksbijdrage per woning iets minder dan 6.000 euro. Uitgaande van vergelijkbare getallen bij de nieuwe tranche, wordt bij de zesde ronde de bouw van 50.000 nieuwe woningen ondersteund.
Dan de startbouwimpuls. De gemeenten die zich hiervoor aanmeldden, hadden een gemiddeld tekort van ongeveer 12.600 euro per woning. Zelfs als enkel de goedkoopste projecten een bijdrage krijgen en de gemiddelde bijdrage per woning in lijn is met die bij de woningbouwimpuls, zal de totale pot niet meer dan wederom 50.000 huizen opleveren. Niet voor niets noemde directeur van Ballast Nedam Onno Dwars de impuls in NRC eerder een “druppel op een gloeiende plaat”. De 50 miljoen extra verandert daar weinig aan.
Uiteraard is het laatste woord over de Noord/Zuidlijn nog niet gezegd. MRA-gemeenten hopen dat het Rijk alsnog met de beloofde bijdrage over de boeg komt.
“Het belang van het doortrekken van de Noord/Zuidlijn is van zo’n grote meerwaarde voor de regio en het land dat we ervan uitgaan dat het Rijk zich aan de afspraken houdt en het nieuwe kabinet het tekort weer aanvult”, zei bijvoorbeeld de Amsterdamse verkeerwethouder Melanie van der Horst tegen het Parool.
