Regionale samenwerking is rond de opgave klimaatadaptatie al op veel plekken sterk verankerd. De ‘regio’ is een belangrijke schakel tussen het nationale en lokale schaalniveau. Wij zien kansen om die samenwerking nóg beter te benutten, door verbinding te maken met andere regionale opgaven.
De ‘regio’ is belangrijk als het gaat om klimaatadaptatie. Het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie, waarin het Rijk, gemeenten, provincies en waterschappen samenwerken aan klimaatadaptatie, stelt niet voor niets 42 werkregio’s centraal in de aanpak. Deze werkregio’s komen vaak voort uit de samenwerkingen in de afvalwaterketen die rond 2009 met het Nationaal Bestuursakkoord Water als drijvende kracht ontstonden.
Voor die regionale samenwerkingen was klimaatadaptatie een nieuw onderwerp dat veel meer afstemming bovengronds vergde. Klimaatadaptatie vraagt namelijk om interactie tussen bijvoorbeeld groenbeheer, mobiliteit en water. Het vraagt om het verleiden, stimuleren of verplichten van bewoners en bedrijven om regenwater vast te houden en te infiltreren.
En het vraagt om een goede verankering in alle ruimtelijke instrumenten, van omgevingsvisie tot omgevingsplan. Daarom benaderen sommige werkregio’s klimaatadaptatie niet vanuit water en riolering, maar vanuit ruimtelijk-economische samenwerking.
De werkregio’s kunnen in 2021, 2022 en 2023 geld uit het Deltafonds aanvragen via de zogeheten Impulsregeling. In deze regeling is € 200 mln beschikbaar voor fysieke maatregelen die het risico op wateroverlast, droogte en/of overstroming verminderen. Over Morgen-adviseur Maarten Verkerk was betrokken bij de totstandkoming van de impulsregeling, de try-outs om de regeling te testen en de webinars die in regio’s zijn gegeven vanuit het Deltaplan. Hij ondersteunt momenteel enkele werkregio’s bij het indienen van de aanvragen: “De impulsregeling geeft ondanks al zijn mitsen en maren wel een impuls aan de regionale samenwerking in de werkregio’s. Er is geld beschikbaar en de opgave van klimaatadaptatie is groot.”
De partijen in de werkregio’s staan klaar om maatregelen te treffen die deels vanuit de impulsregeling gefinancierd kunnen worden. Dat vergt wel overleg in de regio: waar gaan we het geld op inzetten? Wie krijgt welk deel? Wat is een logische verdeling? Wat gun je elkaar?
De maatregelen voor de impulsregeling volgen uit een onderbouwde analyse van stresstest, risicodialoog en een uitvoeringsagenda. Sommige regio’s pakken dat pragmatisch op, andere zetten dat zwaarder aan. Over Morgen heeft een uitvoeringsagenda opgesteld voor de werkregio Flevoland voor de periode 2021 – 2025.
De volgende stap is een Ambitie & Strategie, waarin samen met de besturen van gemeenten, waterschap en provincie duidelijk wordt gemaakt waar de regio voor staat en hoe zij willen werken, ook samen met private en maatschappelijke organisaties.
Om de samenwerking te concretiseren, werken wij met een netwerkstrategie waarin je afweegt met welke partners je intensief en met welke je minder intensief samenwerkt.
Op regionale schaal zien we momenteel veel bouwconvenanten ontstaan, zoals in Zuid-Holland, de Metropoolregio Amsterdam en in de provincie Utrecht. Dat helpt om een gelijk speelveld en duidelijkheid te creëren voor bouwende partijen. Normen en richtlijnen voor wateroverlast, droogte, hitte en overstroming moeten regionaal niet te veel verschillen. Een effectieve publiek-private samenwerking is daarbij nodig.
Over Morgen werkt momenteel uit hoe klimaatbestendig bouwen in beekdalen in Noordoost-Brabant vormgegeven kan worden. De nadruk ligt wat ons betreft nog teveel op klimaatbestendig en natuurinclusief bouwen. Dat is een goede eerste stap, maar de volgende stap is integratie met andere duurzaamheidsthema’s zoals de energietransitie, circulariteit en duurzame mobiliteit. Juist in de integratie van thema’s liggen win-win-kansen. Integraal en gebiedsgericht werken
Benut de regionale samenwerking rond klimaatadaptatie ook voor andere opgaven. Dat helpt ook de opgave voor klimaatadaptatie beter te realiseren. Klimaatadaptatie staat niet op zichzelf. Het koppelen van opgaven is essentieel en het is tegelijkertijd handig als er één hoofdopgave gedefinieerd is.
Daarom benadrukken we in onze regionale projecten zoals bij droogte in de Achterhoek en klimaatadaptatie Zuid-Nederland het belang van een integrale en gebiedsgerichte uitwerking. Soms is droogte of wateroverlast het leidende thema, maar dat kan ook gebiedsmarketing zijn, zoals in de Maasheggen of stikstof of de energietransitie zoals in Noord-Veluwe.
