Berghauser Pont Publishing heeft recent het boek De Wereld van de Stad. Theorie, praktijk, toekomst uitgebracht. In een serie van blogs schrijven de auteurs over zijn of haar kijk op de stad. Piet Renooy gepromoveerd geograaf en redacteur van het boek, schrijft in dit blog over waarom het bouwen in polders geen oplossing is voor de heersende woningnood in Nederland.
Begin januari haalde de nieuwe politieke formatie JA21 de media met het plan een nieuwe stad te willen bouwen. Een stad uit het niets met 100.000 inwoners om zo de schrijnende woningnood in Nederland (lees: de Randstad) te lenigen. Deze zelfbenoemde planologen zeiden er niet bij waar die new town precies moet komen. Wel dient het een groene stad te worden, aldus JA21, met veel laagbouw, waar vooral starters, jonge gezinnen met kinderen en ouderen een plek kunnen vinden in betaalbare woningen. En, gezien de rest van het partijprogramma, hele kleine minaretjes op de enkele moskee, en zeker geen zonnevelden of windmolens in de buurt.
Vorig jaar kwam de VVD in de Tweede Kamer al met het idee om 100.000 woningen te laten bouwen in Flevoland. Ook deze deskundigen wisten wie er moeten wonen: starters, middeninkomens en senioren. In onder meer Lelystad viel het plan in goede aarde: daar nam de raad zelfs een motie aan om in de gemeente tot 2040 40.000 nieuwe huizen te bouwen. Op dit moment telt de gemeente bijna 34.000 woningen. Het lijkt meer om verkiezingsretoriek te gaan dan om serieuze plannen. Ja, er is een grote vraag naar woningen in de Randstad. En ja, ons land heeft nieuwe woningen nodig. Maar het is niet slim die huizen en masse in de polders te bouwen. Waarom niet?
Ten eerste: degenen die in Flevoland willen wonen, kunnen daar allang terecht. De polders kennen een ontspannen woningmarkt. In Almere, waar nog wel vraag naar woningen is, staan grote bouwopgaven al op de rol. In Lelystad stagneert de groei al jaren. Uit onderzoek van het Economisch Instituut voor de Bouw naar de Nederlandse woningmarkt (2016) komt naar voren dat Randstedelingen wel de stad uit willen verhuizen, maar dan graag naar woonmilieus met stedelijke kenmerken, dus van Amsterdam naar Haarlem of Weesp of naar groene woongebieden als Amstelveen of Muiden. Niet populair bleken de buitenwijken van de grote stad, zoals Amsterdam Nieuw-West of Zuidoost, en het ‘buitengebied’, zoals Purmerend of Lelystad. En recent is een lichte verhuisbeweging waar te nemen naar verder oostwaarts gelegen steden en stadjes, zoals Zutphen, Deventer of Hardenberg. Daar treft men naast rust en de menselijke maat ook een eigen, karaktervol woonmilieu.
Ten tweede, massale nieuwbouw in new towns als Lelystad is uiteindelijk bouwen voor leegstand. De bestaande stad heeft eronder te lijden. Want te verwachten valt dat nieuwe woningen de sterkste bewoners uit de oudere wijken van de stad trekken, waardoor de bestaande buurten verpieteren. En die zijn nu al niet zonder problemen. Bouwen op ‘open land’ en dan helemaal in lage dichtheden (huisjes met tuintjes) gaat bovendien met veel ruimtebeslag gepaard. Dat gaat ten koste van landbouwgronden of natuurgebieden. Het betekent onvermijdelijk ook een groei van het autoverkeer en dus van emissies. En extensief ruimtegebruik zorgt voor extra druk op het milieu.
Tot slot, en dat is misschien wel het belangrijkste argument waarom 100.000 woningen in Flevoland of een compleet nieuwe stad een slecht idee is: een stad bouw je niet maar even. Zelfs 100.000 woningen bij elkaar vormen nog niet per definitie een stad. Waarom niet? Lees daarvoor het boek De wereld van de stad onder redactie van Gert-Jan Hospers en Piet Renooy.
Het boek ‘De Wereld van de Stad’ is te koop via onze winkel: https://berghauserpont.nl/winkel/boeken/de-wereld-van-de-stad/
