Berghauser Pont Publishing heeft recent het boek De Wereld van de Stad. Theorie, praktijk, toekomst uitgebracht. In een serie van blogs schrijven de auteurs over zijn of haar kijk op de stad. Jos Gadet, hoofdplanoloog en strategisch adviseur bij gemeente Amsterdam, schreef het vierde hoofdstuk over het ontstaan van de homo urbanus aan de hand van Amsterdam. Wat trekt mensen naar de stad?
De trek naar de stad verloopt al eeuwenlang gestaag. Af en toe onderbroken door economische crises of oorlogsverwoestingen. Maar zowel de economische als sociale veerkracht van de meeste steden is kenmerkend. Toen het Rode Leger op 17 januari 1945 Warschau binnenmarcheerde trof het een nagenoeg ‘mensenlege’ stad aan: 80 procent van de historische bouwwerken was vernietigd, 90 procent van de industriecomplexen, 85 procent van de bruggen, 70 procent van de stroomvoorziening. Hier zou niemand meer terugkeren, zo noteerde een Russische officier. Dat bleek al vrij snel geen houdbare voorspelling. Inmiddels kent de bruisende stad tegen de 2 miljoen inwoners.
Er zijn vele verklaringen voor de trek naar steden. Een mooie is de lofzang van de Amerikaanse 19de-eeuwse predikant Theodore Parker: “Cities have always been the fireplaces of civilization, whence light and heat radiated out into the dark”. Academischer is de verklaring dat steden de noodzakelijke voorwaarde vormen voor sociale en economische dynamiek: innovatie en tolerantie.
De recente trek naar de stad is een imposante. Zo verwachtte het Amsterdamse gemeentebestuur tien jaar geleden dat de stad in 2040 860.000 inwoners zou hebben. Dat aantal bleek in 2019 al ruim behaald te zijn. Ook nu is de verwachting voorzichtig: in 2050 zal Amsterdam 1,1 miljoen inwoners hebben.
Gooit corona geen roet in het eten? De toekomst is ongewis, maar de voortekenen wijzen niet op een verval van de stad. Zo blijkt vooralsnog de dichtheid in steden niet de reden voor verspreiding van het coronavirus, maar zijn dat ‘events’: langdurige, intensieve activiteiten in afgesloten ruimten. Bovendien, zo leert de geschiedenis, hebben pandemieën geleidt tot positieve aanpassingen van de stad.
Thuiswerken is weliswaar een relatief nieuw fenomeen dat structureel onderdeel zal uitmaken van de post-corona samenleving, maar tot een door ‘stedenwatchers’ voorspelde vlucht uit de stad lijkt dit niet te leiden. Uit recente gegevens van het Kadaster blijkt dat tegen de 80 procent van de vertrekkers uit zeer stedelijke gebieden vervolgens een woning in zeer of sterk stedelijk gebied betrekken! De andere 20 procent betreft voornamelijk kopers die de stedelijke woningmarkt niet (meer) kunnen betreden vanwege de kosten of gering aanbod van passende woonruimte voor stedelijk gerichte gezinshuishoudens.
De magneetwerking van de stad is vooralsnog sterker gebleken dan welke pandemie dan ook.
Is elke stadsbewoner een stedeling? Nee, stedeling zijn moet je leren. En dat leer je door je in de openbare (stedelijke) ruimte te begeven. In die publieke ruimte ben je, anders dan in het dorp, als individu, vrijwillig, anoniem en vrijblijvend aanwezig. Lees erover in De Wereld van de Stad!
Het boek ‘De Wereld van de Stad’ is te koop via onze winkel: https://berghauserpont.nl/winkel/boeken/de-wereld-van-de-stad/
