De samenkomst van de toenemende vergrijzing en de aanhoudende woningcrisis leidt tot grotere druk op de ketel bij de Nederlandse zorginstellingen om adequate ouderenzorg en gehandicaptenzorg aan te kunnen bieden. Het Nederlandse zorgvastgoed trekt enerzijds veel buitenlandse investeerders aan, vaak met bijbehorende sale-and-lease-back constructies, terwijl anderzijds Nederlandse hulpbehoevenden in de knel komen door een enorm en breed woningtekort.

Wat zijn de exacte verwachtingen binnen gemeentes en zorginstellingen? En hoe passen deze lokale acties binnen een landelijk plan om de zorg weer toereikend te maken voor het verzorgen van een groeiende ouderenpopulatie? Dit dossier biedt u de informatie, handvatten en toekomstperspectieven om deze problematiek binnen uw eigen zorgorganisatie aan te kaarten.

Wonen en zorg in de toekomst

De Taskforce Wonen en Zorg is in 2020 geïnitieerd door VNG, Aedes, ActiZ en de ministeries VWS en BZK en heeft als missie gemeenten te ondersteunen in het ontwikkelen en uitvoeren van hun woonzorgvisie.

Daarbij wordt geambieerd om gemeenten te ondersteunen om de woonzorgopgaven te analyseren (stap 1), de woonzorgvisie op te stellen (stap 2), presentatieafspraken te maken (stap 3), de afspraken uit te voeren (stap 4) en de continuering van de woonzorgvisie voor de toekomst te waarborgen (stap 5).

Het overheidsprogramma Langer Thuis, dat het zo lang mogelijk thuis blijven wonen van ouderen bevordert, loopt tot in 2021 en heeft drie thema’s: professionele kwalitatieve zorg thuis, mantelzorg en andere vormen van vrijwillige ondersteuning, en het verbeteren of behouden van een goede woonomgeving. Daarnaast klinkt er vanuit het bedrijfsleven klare taal om sneller bij te bouwen, maar trapt de politiek in het kader van de stokstofcrisis op de rem. Het vinden van alternatieve woonvormen biedt een middenweg voor niet uitsluitend senioren. Ook kan de doorstroom van ouderen naar kleinere woningen baat hebben voor woningzoekenden in een krappe en stilstaande woningmarkt.

Verduurzaming zorgvastgoed

Gelijktijdig met bovenstaande projecten loopt de Afspraak Green Deal Duurzame Zorg voor de Toekomst die handvatten biedt voor zorginstellingen om hun praktijken duurzamer te maken middels grootschalige renovatie of nieuwbouw. Dit is broodnodig, aangezien er een investering van circa 8 miljard euro nodig is om binnen de langdurige zorg de klimaatdoelen van 2030 te halen.

Zorginstellingen zijn zelf verantwoordelijk een portefeuilleroutekaart op te stellen waarin uiteen wordt gezet hoe het vastgoed moet worden verduurzaamd. Vervolgens kan deze ingeleverd worden bij het Expertisecentrum Verduurzaming Zorg (EVZ), die de instelling kan faciliteren in diens aanpak van de routekaart. 75% van alle ziekenhuisorganisaties hebben inmiddels ook een portefeuilleroutekaart ingediend.