In bezwaar wordt door het bestuursorgaan aan een bezwaarmaker gelegenheid geboden om te worden gehoord. Het horen kan zowel fysiek (op locatie of digitaal) als telefonisch plaatsvinden. Indien gekozen wordt voor telefonisch horen, dan dient dit wel met instemming van de bezwaarmaker plaats te vinden en dienen ook de nodige zorgvuldigheidseisen in acht te worden genomen.
In de eerste plaats dient de bezwaarmaker duidelijk te zijn dat het telefoongesprek ook daadwerkelijk een hoorzitting betreft. Het zonder voorafgaand bericht bellen met een bezwaarmaker en dit gesprek als een hoorzitting beschouwen valt dan ook niet te adviseren. Duidelijke communicatie met een bezwaarmaker voorafgaand aan een telefonische hoorzitting en waarin om instemming wordt verzocht en wordt uitgelegd wat het doel en de strekking van het gesprek zal zijn valt wel te adviseren.
In de tweede plaats dient tijdens de hoorzitting te worden geverifieerd of een bezwaarmaker de zitting kan volgen en ook begrijpt wat er wordt besproken. Zeker in situaties waarin sprake is van een kwetsbare doelgroep (het sociaal domein), vraagt dit extra aandacht. Als tijdens de zitting het beeld ontstaat dat een bezwaarmaker de zitting niet goed kan volgen, dan valt het te adviseren de zitting op dat moment te stoppen en een bezwaarmaker te wijzen op de mogelijkheid zich te laten bijstaan door een belangenbehartiger.
In de derde plaats valt het te adviseren om na de zitting een kort (concept)verslag van het telefonisch horen aan de bezwaarmaker te sturen. Dit om discussie te voorkomen over hetgeen telefonisch is uitgewisseld. Dat hoeft geen woordelijke weergave te zijn, volstaan kan worden met een zakelijke weergave van hetgeen is uitgewisseld tijdens de hoorzitting.
Dat deze zorgvuldigheidseisen geen loze letter zijn, volgt uit een uitspraak van de Afdeling van 18 december 2024 waarin onder meer de vraag centraal stond of de wijze waarop in bezwaar telefonisch was gehoord de toets der kritiek kon doorstaan. De Afdeling oordeelde dat dit niet het geval was, met name omdat tijdens de hoorzitting bleek dat de bezwaarmaker de zitting niet kon volgen vanwege concentratieproblemen en dit ook aangaf.
Uiteindelijk leidt dit gebrek niet tot een gegrondverklaring naar de inhoud toe, omdat in beroep en hoger beroep alsnog voldoende gelegenheid was geboden om de zaak toe te lichten. Niet aannemelijk was dat de appellant was benadeeld door de wijze waarop in bezwaar was gehoord.
Op dit oordeel valt wellicht wel wat af te dingen in deze zaak. Immers, in de bezwaarfase vindt een volledige heroverweging plaats en wordt ook de doelmatigheid en dus niet alleen de rechtmatigheid van een besluit beoordeeld. Dan is van belang dat op dat moment alle feiten en omstandigheden door een bezwaarmaker kunnen worden gepresenteerd. Uiteraard dient de eventuele benadeling indien deze gelegenheid niet (goed) is geboden wel van geval tot geval te worden beoordeeld.
