Het bestemmingsplan Bronsgeest 2021 van de gemeente Noordwijk maakt 350 nieuwe woningen mogelijk in een agrarisch gebied. Vanwege een tekort aan sociale huurwoningen in de regio heeft GS van de provincie Zuid-Holland een proactieve aanwijzing gegeven aan de gemeente, om in plaats van 105 minimaal 240 sociale huurwoningen in het bestemmingsplan op te nemen. De gemeenteraad kwam tegen dit aanwijzingsbesluit in beroep bij de Afdeling.
Tegen de proactieve aanwijzing staat ingevolge artikel 8:6, eerste lid, van de Awb, gelezen in verbinding met artikel 2 van de Bevoegdheidsregeling bestuursrechtspraak alleen beroep bij de Afdeling open, voor zover de aanwijzing betrekking heeft op "een daarbij concreet aangegeven locatie, waarvan geen afwijking mogelijk is". De Afdeling oordeelt (met verwijzing naar ECLI:NL:RVS:2014:3436, onder 4.1) dat de wetgever met deze regeling heeft bedoeld om beroepsmogelijkheden tegen een proactieve aanwijzing uit te sluiten, tenzij de aanwijzing ziet op een concreet aangegeven locatie, waarvan geen afwijking mogelijk is.
De Afdeling stelt vast dat de aanwijzing om een bestemmingsplan vast te stellen dat ten minste voorziet in bouw van 240 sociale huurwoningen, zich specifiek richt op één locatie binnen het grondgebied van de gemeente Noordwijk, namelijk de woningbouwlocatie ‘Bronsgeest’. Daarom acht de Afdeling zich bevoegd om kennis te nemen van het beroep tegen de aanwijzing.
De Afdeling stelt voorop dat het geven van een proactieve aanwijzing een bevoegdheid is, en dat daaraan inherent is dat GS de aan de orde zijnde belangen zorgvuldig moet afwegen en dat het resultaat van die afweging geen onevenredige gevolgen mag hebben. Dat brengt met zich dat de aan de onderbouwing van de noodzaak en inhoud van de proactieve aanwijzing te stellen eisen hoger zijn naarmate de gevolgen van de proactieve aanwijzing ingrijpender zijn. Zo zijn die eisen in het geval van een proactieve aanwijzing die een bepaalde ruimtelijke ontwikkeling naar inhoud en locatie aan het gemeentebestuur voorschrijft, hoger dan wanneer het gaat om een proactieve aanwijzing die een bepaalde ruimtelijke ontwikkeling in algemene zin tegengaat. Die eisen zijn ook hoger naarmate de proactieve aanwijzing meer ingrijpt in de beleids- en beoordelingsruimte die gemeentelijke bestuursorganen met betrekking tot te maken planologische keuzen toekomt. Ook moet in deze gevallen worden beoordeeld en gemotiveerd of de proactieve aanwijzing en - in samenhang daarmee - de ruimtelijke ontwikkeling, waarop de proactieve aanwijzing ziet, uitvoerbaar is.
Volgens de Afdeling zijn het belang van het behoud van eersteklas bollengrond en de consequenties van de aanwijzing voor de realisering van het bestemmingsplan "Bronsgeest 2021" onvoldoende in de afweging betrokken. De Afdeling is verder van oordeel dat GS niet duidelijk heeft gemaakt waarom het nodig is om het aantal van 240 sociale huurwoningen op deze locatie te realiseren, en waarom deze bijvoorbeeld niet verspreid binnen een stedelijk gebied zouden kunnen worden gebouwd.
De Afdeling heeft ook uitspraak gedaan in de zaken over het bestemmingsplan Bronsgeest 2021 en het bijbehorende exploitatieplan. In beide uitspraken is de gemeente een herstelopdracht meegegeven.
