Hoe weet je wat een woord betekent? Het klinkt een beetje als een filosofische vraag, maar hij is voor de rechtspraktijk van groot belang. Niet alles is namelijk gedefinieerd in de wet en dan moet je het zelf gaan uitvogelen. Daar geldt een volgorde. Van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State moet je eerst gaan kijken hoe de wetgever het heeft bedoeld en daarna mag je de Van Dale erbij pakken. Of mag je toch wél gelijk de Van Dale erbij pakken? De Afdeling twijfelt daar zo te lezen ook wel eens aan.
𝐈𝐧 𝐞𝐞𝐧 𝐛𝐚𝐤𝐤𝐞𝐫𝐢𝐣 𝐞𝐞𝐧 𝐛𝐞𝐝𝐫𝐢𝐣𝐟?
Waarschijnlijk vindt de gemiddelde burger een bakkerij op zich een bedrijf, maar de Afdeling oordeelt in ECLI:NL:RVS:2024:3201 dat een bakkerij in Den Haag dat niet is. De bakker mocht zich daarom niet vestigen op de bestemming ‘bedrijf’. Dat trok mijn aandacht. Al was het maar omdat ik dan in mijn noot in AB 2024/266 allemaal grapjes kon maken over ‘waar de bakker staat, de brouwer niet kan wonen’ of ‘beter de bakker dan de apotheker’.
Het oordeel is op zich goed te volgen. In het bestemmingsplan was nu eenmaal een systeem bedacht waarbij een bakker zou vallen onder ‘detailhandel’ en niet onder ‘bedrijf’. Ook al vindt de burger een bakker doorgaans wel gewoon een bedrijf. De rechtbank heeft dus ten onrechte naar de Van Dale gegrepen om te bepalen of een bakkerij een 'bedrijf' is. Foei!
𝐍𝐢𝐞𝐭𝐬 𝐧𝐢𝐞𝐮𝐰𝐬 𝐨𝐧𝐝𝐞𝐫 𝐝𝐞 𝐳𝐨𝐧, 𝐭𝐨𝐜𝐡?
Wat de Afdeling in de Haagse bakkersuitspraak doet is helemaal in lijn met de standaard rechtspraak hierover. De Afdeling zegt daarin (zie bv. ECLI:NL:RVS:2021:1318):
(1) je moet de regel letterlijk interpreteren waarbij je voor begrippen de definities in de regels gebruikt,
(2) als een begrip niet in de regels gedefinieerd is en niet ‘voldoende duidelijk’ is, dan kijk je naar de toelichting / systematiek en als dat niet helpt dan kijk je naar:
(3) het normale spraakgebruik (de Van Dale)
𝐖𝐚𝐜𝐡𝐭 𝐞𝐞𝐧𝐬 𝐞𝐯𝐞𝐧…
Maar hoe bepaal je de betekenis van woorden bij het ‘letterlijk interpreteren’ (stap 1) als die niet gedefinieerd zijn in de wet? Je zou denken: door het woordenboek erbij te pakken om te zien wat het woord betekent - maar dat mag dus eigenlijk niet (want dat is stap 3). Toch doet de Afdeling dat zelf regelmatig wél. Neem bijvoorbeeld ECLI:NL:RVS:2024:2121. Is een steiger een haven? Nee, want de Van Dale zegt dat het dat niet is. Daarom hoef je niet te kijken naar de toelichting.
Huh? Wacht eens even – dat is toch in tegenspraak met dat lijstje en de bakkers uitspraak? Een nadere zoektocht leverde mij meer uitspraken op waar de Afdeling op dit punt tegenstrijdige uitspraken doet. Tijd om hier eens kritisch naar te kijken dus. Maar misschien zie ik het allemaal verkeerd: you be the judge!
Mijn noot lezen? Dat kan via mijn website.
