"Houders van zwembaden moeten op een andere manier gaan werken vanaf 2021, met de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Onder het huidige systeem wordt tot in detail beschreven waar zwembaden aan moeten voldoen, onder de Omgevingswet wordt dat veel meer vrijgelaten. Maarten Keuten, onderzoeker zwembaden bij Hellebrekers, beantwoordt een aantal vragen over de veranderingen voor zwembaden onder de Omgevingswet. “Met de invoering van de nieuwe regels wordt zwemmen nog gezonder.”
Wat gaat er veranderen voor zwembaden onder de Omgevingswet?
De belangrijkste wijziging is de manier van werken voor zwembaden. In de huidige regelgeving staat in veel detail beschreven wat zwembaden moeten doen voor hygiënisch en veilig zwemmen. In de nieuwe regelgeving staat daar veel minder over opgeschreven en is het aan de houder om uit te zoeken welke risicos er op het gebied van hygiëne en veiligheid zijn en hoe deze risicos geminimaliseerd kunnen worden.
Op welk gebied brengt de Omgevingswet meer ruimte met zich mee?
Doordat de huidige regelgeving veel detailregels bevat is er weinig ruimte voor innovaties. Dat wordt in de nieuwe regelgeving los gelaten. De eis is meer in het algemeen: het moet hygiënisch en veilig zijn. Het is vervolgens aan de houder om te kiezen hoe dat het beste kan. Er komt dus veel ruimte voor nieuwe ideeën en innovaties.
Er is in de nieuwe regelgeving nog steeds een lijst met parameters waar een zwembad aan moet voldoen. Als daar niet aan wordt voldaan, moeten er maatregelen genomen worden. Ook komen er een paar nieuwe parameters bij.
Welke nieuwe parameters komen er bij?
In het water gaan we naar andere en ook meer micro-organismen kijken. Daarnaast komt er ook een aantal desinfectiebijproducten en een aantal afvalproducten van de afbraak van zwemmersvuil bij.
Met de nieuwe micro-organismen krijgen we een veel beter beeld van de biologische gesteldheid van het zwemwater dan met de micro-organismen die we onder de huidige regelgeving meten. De nieuwe desinfectiebijproducten zijn nodig omdat we inmiddels weten dat er aan een aantal van deze bijproducten gezondheidsklachten kleven. En de afvalstoffen van zwemmersvuil moeten we gaan meten om te voorkomen dat er te weinig water ververst gaat worden door de toepassing van allerlei innovaties.
Daarnaast krijgen we voor het eerst ook parameters in de lucht, dat zijn ozon en een soort zwembadluchtje. Er was een vermoeden dat ozon steeds vaker toegepast zou gaan worden in zwembaden en ozon is heel schadelijk voor mensen. Je moet de zwemmers er dus tegen beschermen en daar is die nieuwe parameter voor. Ook weten we inmiddels dat trichlooramine een zwembadluchtje is waar mensen veel hinder van ondervinden als de concentratie te hoog wordt, vandaar dat deze parameter ook is toegevoegd.
Wat zijn de concrete gevolgen van die nieuwe parameters?
Ik kan twee voorbeelden noemen; de norm voor chloride gaat ervoor zorgen dat we veel meer water kunnen besparen en dat is goed voor de duurzaamheid. Daar staat tegenover dat die gevallen waar trichlooramine in de lucht niet in orde is, aanpassingen gedaan moeten worden aan de luchtbehandeling. Samengevat kan ik wel zeggen dat met de invoering van de nieuwe regels zwemmen nog gezonder wordt.
In welk opzicht verandert de rol van toezichthouders?
Ik denk dat ook die rol drastisch gaat veranderen. Nu zijn toezichthouders veel tijd kwijt om te kijken of zwembaden wel voldoen aan alle regeltjes. Ik verwacht dat de toezichthouders onder de nieuwe regelgeving een meer coachende rol gaan krijgen. Ze zullen themas kiezen om die samen met de zwembaden op te pakken om de hygiëne en veiligheidsplannen elk jaar te verbeteren. De controlerende functie wordt dan meer een audit functie.
U bent gepromoveerd op alternatieve desinfectie van zwembaden, waar de Omgevingswet dus ook ruimte voor biedt. Is een zwembad zonder chloor het toekomstbeeld?
Er zal zeker wat gaan veranderen in het aanbod van zwembaden. Vooruitlopend op de nieuwe regelgeving is de eerste zwemvijver dit jaar al geopend. Ook zijn er inderdaad plannen voor een zwembad zonder chloor. Als deze pilots aantonen dat er hygiënisch en veilig gezwommen kan worden in deze nieuwe typen zwembaden dan zul je ze steeds vaker gaan zien in de toekomst.
Moeten zwembaden veel aanpassen?
De aanpassingen zijn best ingrijpend. Niet alleen moet er een heel andere zuivering geplaatst worden, ook de circulatie van het water moet anders op het moment dat er geen vrij chloor meer in zit. Dit betekent dat het bouwkundig ontwerp van een zwembad zonder chloor er ook anders uit zal zien. Natuurlijk kun je dat ook in een bestaande situatie ombouwen, maar voor zover ik nu kan overzien zijn de kosten dan best groot.
Hoe verwacht u dat alternatieve waterbehandeling zich gaat ontwikkelen na 2021?
We verwachten dat in 2021 het eerste zwembad zonder chloor zijn deuren zal openen voor het publiek.
Gedurende het eerste jaar zullen we hopelijk samen met een onafhankelijke kennisinstelling kijken of in een zwembad zonder chloor inderdaad hygiënisch en veilig gezwommen kan worden. Gedurende dat eerste jaar krijgen we meer inzicht in de robuustheid van het nieuwe ontwerp en kunnen we optimalisaties gaan doorvoeren waarmee de techniek in de toekomst efficiënter kan worden.
Maarten Keuten is docent van de cursus Omgevingswet en zwembaden: borging van hygiëne en veiligheid op 26 september 2019. Na afloop van deze cursus weet u wat u te doen staat in het kader van de nieuwe Omgevingswet en heeft u handvatten om dit in de praktijk op te pakken.
