Visievorming mag weer

Visievorming krijgt eindelijk de aandacht weer die het verdient: grote investeringen in bijvoorbeeld duurzaamheid vragen om een langetermijnvisie en mensen in beweging krijgen kan soms alleen met een wenkend perspectief. En aangezien Nederland inmiddels is weggezakt op de Europese duurzaamheidsladder tot de onderste sporten (alleen Luxemburg en Malta doen het slechter), is er aanleiding genoeg. Er is een groot gebaar nodig een Deltawerken voor de fysieke leefomgeving. Het Manifest 2040; wij maken ruimte dat het resultaat is van het jaar van de ruimte (2015), kan in dit verband als een openingsbod kan worden gezien. Zon stip op de horizon moet echter niet resulteren in een blauwdruk (een Zesde Nota), maar vraagt om een koersbepaling met veel ruimte voor nadere invulling.

Bouwwerk van instrumenten

In de Omgevingswet is voor het maken van een lange termijnvisie voor het fysieke domein het kerninstrument omgevingsvisie bedacht, maar het beperkt zich daar niet toe. Visievorming kan en zal ook plaatshebben in het omgevingsplan, beleidsregels en het programma. Het is in elk geval van belang dat overheden dit hele bouwwerk van instrumenten op orde hebben, om straks te kunnen voldoen aan de wettelijke eis om binnen acht weken op een initiatief te reageren. Indien goed toegepast, kunnen omgevingswaarden een instrument waarvoor nog weinig aandacht is fungeren als rode draad door de verschillende kerninstrumenten heen, om te zorgen voor een hoogwaardige fysieke leefomgeving. Hierop kan in de omgevingsvisie al worden geanticipeerd.

Centrale themas

In het Leertraject Pilots Omgevingsvisie dat de (bij de)

BNSP

(aangesloten bureaus) in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu hebben uitgevoerd, is veel ervaring opgedaan. Aan de hand van pilots met een eerste ring van negen, en een tweede ring van eenentwintig gemeenten is een aantal centrale themas boven komen drijven, zoals cultuurverandering, integraal werken, participatie en digitalisering. Deze zijn kernachtig verwoord in de Eindrapportage Pilots omgevingsvisie Vertel dit verhaal niet verder; doe het gewoon!.

Handboek

In mijn boek

Werken met de omgevingsvisie; visievorming onder de Omgevingswet

(Berghauserpont Publishing) heb ik de ervaringen van dit Leertraject als pilotcoach van de provincie Groningen vanuit de eerste hand meegenomen en verder uitgewerkt tot een handboek waarmee gemeenten direct aan de slag kunnen om een omgevingsvisie te maken. Bijgevoegd beeld laat de methodiek OOg voor de omgeving uit dit boek zien, dat een handvat biedt om grip te krijgen op de fysieke leefomgeving.

Kijkje in de keuken

Op de Praktijkbijeenkomst Omgevingsvisies op 1 juni zullen onder meer Marty van de Klundert en Geiske Bouma, de trekkers van het Leertraject, de ervaringen met u delen. Daarmee is dit ook de logische afronding van dit traject, ofschoon overigens de conclusies uit de Eindrapportage voldoende aanleiding zijn voor nog een verdiepingsslag, bijvoorbeeld in de vorm van een tweede ronde pilots, te organiseren. Verder is het niet toevallig dat de bijeenkomst juist in Leiden plaatsvindt. De regio Leiden was een van de pilots uit de eerste ring. Deelnemers krijgen op de praktijkbijeenkomst een kijkje in de keuken van dit spannende proces om in dit geval samen met 12 gemeenten tot een omgevingsvisie te komen. Voldoende aanleiding om u aan te melden. Deelname is gratis maar niet vrijblijvend.