""
Op 19 juni 2019 is de Bestuurlijke handreiking vergunningverlening waterstoftankstations gepubliceerd, opgesteld door het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) en het Waterstof Veiligheid Innovatie Programma. De handreiking richt zich op bestuurders, vergunningverleners en initiatiefnemers.
Het Rijk streeft naar een dekkend netwerk van 20 waterstoftankstations in 2020 en meer dan 200 tankstations in 2030 1). Een belangrijke hobbel om te komen tot deze ambitie is de vergunningverlening voor waterstoftankstations. Een verkenning in de provincie Gelderland laat zien dat er alleen al in deze provincie meer dan 20 bottom-up initiatieven zijn om een waterstoftankstation te starten. Naast een sluitende businesscase hangen alle initiatieven op de vergunningverlening. Een traject dat in de huidige situatie een doorlooptijd kent van minimaal één jaar in het geval van een passend bestemmingsplan en minimaal twee jaar in het geval dat het bestemmingsplan ook gewijzigd moet worden. Maar sommige initiatieven zijn al jaren bezig, zonder vergunning in het zicht.
Onbekendheid met nieuwe ontwikkelingen en hun risicos leiden ertoe dat gemeenten niet goed durven handelen, (te) voorzichtig zijn en daarom (te) hoge eisen stellen aan de komst van een waterstoftankstation.
Het vergunning traject voor een waterstoftankstation is een uitdaging waar dus vele gemeenten voor staan. Terwijl het voor iedere gemeente geheel nieuw is en iedere gemeente zelf het wiel aan het uitvinden is. Met daarbij natuurlijk ook nog eens de eigen lokale uitdagingen.
Voor de realisatie van waterstofinitiatieven en het overkomen van de belemmeringen is een ambitieuze en doortastende overheid nodig. En die zijn er op gemeentelijk en provinciaal niveau steeds meer. Gedeputeerden
Brouns van Groningen en
Drenth van Gelderland droegen de waterstofboodschap al uit en ook veel wethouders omarmen waterstof en willen dit binnen hun bestuursperiode tot een succes maken. Ze hebben ook allemaal een taak en een opgelegde ambitie in de energietransitie, maar om dat waar te maken is er voor het rijden op waterstof een oplossingsgerichte houding nodig.
Mooi dus dat de handreiking vergunningverlening waterstoftankstations er is. Dit kan gemeenten helpen om ook al voor de ingang van de Omgevingswet zoveel mogelijk tankstations te vergunnen.
Het doel van de handreiking is onder meer het bevorderen van de uniformiteit in vergunningvoorschriften. Deze uniformiteit is hard nodig, ten behoeve van transparantie, gelijke eisen, het verlagen van de drempel en het versnellen van het doorloopproces. De handreiking zet de regelgeving op een rij en biedt een afwegingskader met aandachtspunten en een checklist vergunningverlening.
Het is daarbij wel belangrijk te realiseren dat de handreiking zich met name richt op de fysieke veiligheidsaspecten bij de vergunningaanvraag. Veel initiatiefnemers geven aan dat zij wat veiligheid betreft, onderworpen worden aan het zwaarste regime. Dit komt met name doordat de huidige regelgeving op het gebied van veiligheid nog gebaseerd is op het grootschalig gebruik van waterstof als industrieel gas en als grondstof in de chemie aangevuld met de richtlijn PGS 35 2). Deze regelgeving toepassen op kleinschalig gebruik van waterstof als brandstof die getankt wordt past niet, maar er is nog geen beter alternatief.
Hoofdstuk 4 van de Handreiking bevat de checklist voor vergunningverlening. Omdat passende regelgeving nog ontbreekt is deze checklist gebaseerd op het Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi). Waterstoftankstations vallen niet onder het Bevi, maar een aantal gemeenten die al vergunning hebben verleend (Helmond, Rhoon) hebben ervoor gekozen om hieraan wel te toetsen vanwege de aan de inrichting verbonden risicoaspecten en hebben daarmee een richting ingezet die kan helpen en nu praktische handvatten biedt.
De vele initiatiefnemers die bezig zijn met de ontwikkeling van een waterstoftankstation en/of die willen investeren in voertuigen die rijden op waterstof, zien waterstof als een brandstof van de toekomst. Dat geloof en hun doorzettingsvermogen is hard nodig, want in deze fase lopen ze nog tegen behoorlijk wat belemmeringen en vooroordelen aan.
Uit de ervaringen van initiatiefnemers blijkt dat met name de eerste stap van het in hoofdstuk 3 van de handreiking geschetste proces Voortraject en quick scan heel belangrijk is. Juist in het voortraject moeten dit soort dingen op tafel komen en uitgesproken worden. Als gemeente en initiatiefnemer(s) hier samen optrekken en afstemmen, vanuit de ambitie om waterstofmobiliteit als belangrijke pijler van de energietransitie van de grond te krijgen, en de uitkomsten van de quick scan positief zijn, lukt het vaak om de belemmeringen te overwinnen en de verdere stappen in het vergunningverleningstraject ook (sneller) te doorlopen.
De verwachting is niet dat de nieuwe Omgevingswet die gepland staat voor 1 januari 2021 de beperkingen van de huidige wetgeving voor waterstoftankstations zal opheffen. Gemeenten krijgen meer ruimte om lokale afwegingen te maken en hun omgevingsbeleid af te stemmen op eigen behoeften en doelstellingen. Voor omgevingsplannen waarin risicovolle activiteiten mogelijk worden gemaakt, blijven echter nog steeds de regels gelden zoals aangegeven in het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) en het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) die beide onderdeel uitmaken van de Omgevingswet. Ook hier geldt dus dat de handreiking een stap richting uniformering en dialoog voor verbetering en versnelling kan zijn.
Nu maar hopen dat veel provincies, omgevingsdiensten, gemeenten, veiligheidsregios en initiatiefnemers de handreiking aannemen, ermee aan de slag gaan en met elkaar in gesprek gaan!
1) In 2019 heeft Nederland 4 operationele waterstoftankstations en 2 in aanbouw. Deze staan in Arnhem, Delfzijl, Helmond en Rhoon en straks Groningen en Den Haag. Ze zijn niet allemaal openbaar toegankelijk voor passanten.
2) In de toekomst zullen PGS 35, PGS 25 (aardgastankstation) en PGS 33 (LNG-tankstation) een addendum krijgen om in te kunnen spelen op de bouw van zogenoemde multifuel tankstations.
