Via eerdere blogs heb ik u geïnformeerd over de resultaten van het onderzoek Veehouderij en Gezondheid Omwonenden. Mede naar aanleiding van dit onderzoek heeft de Gezondheidsraad op 14 februari 2018 het advies ‘Gezondheidsrisico’s rond veehouderijen: vervolgadvies’ (Nr. 2018/04) uitgebracht.
In het advies vat de Gezondheidsraad in de eerste plaats de bevindingen van de VGO-rapporten samen. Ik verwijs daarvoor naar mijn blogs van
23 juni 2017
en
7 juli 2016
. Vervolgens zet de Gezondheidsraad deze onderzoeksresultaten in een internationaal perspectief. De internationale opinie is dat met betrekking tot de uitbraak van Q-koorts de causaliteit is aangetoond. Voor het overige bestaat vooral behoefte aan steviger bewijs op basis van omvangrijke en langer lopende onderzoeken.
De Gezondheidsraad maakt een onderscheid tussen aangetoonde of waarschijnlijke oorzakelijke verbanden enerzijds en mogelijke oorzakelijke verbanden anderzijds. Bij deze laatste categorie schiet de bewijskracht tekort. De Gezondheidsraad geeft aan dat het bij alle verbanden in zowel het VGO-onderzoek als in internationale onderzoeken over gezondheidsrisicos rond veehouderijen gaat om meer of minder sterke aanwijzingen. De gegevensbasis is te beperkt om van algemeen aanvaarde inzichten te kunnen spreken.
Van belang is verder dat de Gezondheidsraad op 23 januari 2018 het rapport Gezondheidswinst door schonere lucht (Nr. 2018/01) heeft gepubliceerd. Volgens dat rapport dragen de emissies van primair fijnstof en vooral ammoniak uit de veehouderij bij aan de vorming van secundair fijnstof en de fijnstofdeken. De landbouw is een belangrijke bron van luchtverontreiniging, in het bijzonder fijnstof. Een nationale aanpak van ammoniakemissie zou een onmisbaar onderdeel moeten vormen van het luchtkwaliteitbeleid om de luchtkwaliteit in heel Nederland te verbeteren, aldus de Gezondheidsraad.
De Minister van LNV heeft de Tweede Kamer bericht dat zij zo spoedig mogelijk een beleidsreactie geeft op dit advies.
Intussen wordt er, ondanks de onzekerheden, wel al beleid gevoerd door verschillende overheden op het thema Veehouderij en Gezondheid Omwonenden. Een voorbeeld daarvan is te zien in de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State 13 december 2017, waarbij het Toetsingskader endotoxinen aan de orde was. Meer daarover leest u in mijn recente annotatie voor het Tijdschrift voor Agrarisch Recht (
TvAR 2018/5912
).
