Er heeft afgelopen weekend een verwoestende stofexplosie plaatsgevonden in China, waarbij 71 mensen zijn overleden en 180 mensen gewond raakten. Deze stofexplosie vond plaats in een wieldoppenfabriek waar aluminium wielen gemaakt worden. De fabriek ging de lucht in door een vonk in de met aluminiumstof gevulde werkplaats. Het aluminiumstof bleef aan de lichamen plakken van werknemers, waardoor tussen de 50 en 90% van hun lichamen verbrandde!
Er heeft afgelopen weekend een verwoestende stofexplosie plaatsgevonden in China, waarbij 71 mensen zijn overleden en 180 mensen gewond raakten. Deze stofexplosie vond plaats in een wieldoppenfabriek waar aluminium wielen gemaakt worden. De fabriek ging de lucht in door een vonk in de met aluminiumstof gevulde werkplaats. Het aluminiumstof bleef aan de lichamen plakken van werknemers, waardoor tussen de 50 en 90% van hun lichamen verbrandde!
Dit nieuws trok mijn aandacht, omdat onze woning en kantoor vlak naast een veevoederfabriek is gevestigd en een veevoederfabriek is één van de risicobedrijven voor stofexplosies. Dat voerfabrieken risicobedrijven zijn bleek op 16 mei 2014 om 18.15 uur toen een voerfabriek van Vitelia in Ysselstein (Limburg) werd getroffen door een stofexplosie. Hierbij vielen gelukkig geen slachtoffers en brak gelukkig geen brand uit.
Er is al veel geschreven over stofexplosies en de risico's die hierbij kunnen ontstaan. Stofexplosies vinden regelmatig plaats in Nederland en vormen een risico voor werknemers en voor brandweermensen. De afgelopen twintig jaar deden zich in Nederland meer dan twintig zware en minder zware explosies voor.
Voor een stofexplosie zijn drie elementen nodig:
Een stofwolk
Heel fijne stofdeeltjes van brandbaar materiaal
Een ontstekingsbron.
Bekende stoffen die voor een stofexplosie kunnen zorgen zijn: houtmot, meel, suiker, cacao en magnesiumpoeder. Voorbeelden van bedrijven waar stofexplosies kunne plaatsvinden zijn graanoverslagbedrijven, zuivelfabrieken, suikerfabrieken, mengvoederbedrijven, bedrijven die gewasbeschermingsmiddelen maken, papierverwerkingsbedrijven, meubelfabrieken en kunststofverwerkende bedrijven.
Een stofexplosie kan ontstaan als een ruimte gevuld is met fijne stofdeeltjes en deze deeltjes op een bepaalde plek zo heet worden dat ze gaan branden. Dat kan door brand in deze ruimte, maar ook door een vastgelopen lager of een elektrische ontlading.
Als we kijken naar de voorschriften uit het Activiteitenbesluit en de Activiteitenregeling is hier weinig of niets geregeld om een stofexplosie te voorkomen. Dit betekent dat bij risicobedrijven moet worden teruggevallen op het zorgplichtartikel uit het Activiteitenbesluit. Voor vergunningplichtige bedrijven zijn de voorschriften uit het Activiteitenbesluit helemaal niet van toepassing (hoofdstuk 4) en ook het zorgplichtartikel kan niet worden gebruikt, dus voor die bedrijven moeten voorschriften worden opgenomen in de omgevingsvergunning.
Praktijkvoorbeeld
Ik wil even inzoomen op de praktijk, en dan met name op timmerwerkplaatsen. Wat is nu mooier dan het houtafval of houtmot in de timmerwerkplaats te verbranden door middel van een grote houtkachel? Als we kijken naar de verandering van categorie 1van de Bijlage 1 onderdeel C van het Besluit omgevingsrecht is het vanaf 1 januari 2013 toegestaan om biomassa en houtpellets te verstoken binnen inrichtingen zonder vergunning. Hier kan dus met een melding worden volstaan. Uit allerlei brieven komt naar voren dat we biomassa vrij ruim moeten zien en dat daar ook toe behoort het verbranden van schoon hout. Van houtmot kunnen we houtpellets maken en die kunnen we dan ook in eigen stookinstallatie verbranden. Volgens de ladder van Lansink is dit een toegestane verwerking. Nu denk ik dat in zo'n timmerwerkplaats, waar veel gezaagd en geschuurd wordt en misschien ook op vrijdagmiddag wordt geveegd, een ideale situatie kan ontstaan voor een stofexplosie. Ik ben bang dat, als op dat moment de houtgestookte stookinstallatie wordt gevuld met pellets of houtafval, zo'n stofexplosie hier zo maar kan plaatsvinden. Ik ben al bij een aantal bedrijven houtgestookte stookinstallaties tegen gekomen en ik ben er niet gerust op. Ik heb het gevoel dat bij het aanpassen van genoemde categorie 1 van de bijlage C van het Bor dit aspect over het hoofd is gezien. Misschien, naar aanleiding van de stofexplosie in China en in Ysselstein, toch weer een puntje van aandacht voor de toezichthouders en vergunningverleners.
Dat we in de praktijk met creatieve ondernemers te maken hebben, blijkt wel uit onderstaande foto, waarop een zelfgemaakte houtkachel is te zien, gemaakt van een afgekeurde bovengrondse olietank.
Gerard Leeman
Gerelateerde info:
