2020 was het derde droge jaar op rij. Het aantal en de hoeveelheid onttrekkingen uit grondwater steeg dat jaar zichtbaar. Op verzoek van de Tweede Kamer hebben het Interprovinciaal Overleg en de Unie van Waterschappen 'Overzicht Grondwateronttrekkingen' geschreven waarin meer inzicht wordt gegeven in het beheer van de grondwatervoorraad en de grondwateronttrekkingen.
Dit is één van de stappen die waterschappen en provincies nemen naar een klimaatrobuust watersysteem en als bijdrage aan de watertransitie `Water verbindt’. De droogte van de afgelopen jaren hebben geleid tot meer grondwateronttrekkingen. Met name voor beregening in de landbouw. De toename van de watervraag en droogte zetten het grondwatersysteem onder druk.
Grondwateronttrekkingen worden gereguleerd door provincies en waterschappen. Afhankelijk van het type onttrekking is de provincie of waterschap verantwoordelijk voor toezicht en handhaving. Provincies zien toe op grotere onttrekkingen. Denk hierbij aan grote industrie. Waterschappen zijn verantwoordelijk voor kleine onttrekkingen, door agrariërs en particulieren. Voor veel kleine onttrekkingen is geen vergunning- of meldingsplicht. Hierdoor zijn niet alle onttrekkingen geregistreerd.
Provincies en waterschappen gaan om die reden komend jaar de registratie en metingen van grondwateronttrekkingen verbeteren. Met de Basisregistratie ondergrond (BRO) worden waterschappen en provincies verplicht alle vergunde en meldingsplichtige onttrekkingen te registreren. Dit biedt de mogelijkheid de cumulatieve effecten van onttrekkingen te onderzoeken en waar nodig gebiedsgericht de watervraag te beperken dan wel gerichter te accommoderen. Dit alles om zorg te dragen dat het grondwatersysteem duurzaam in balans blijft, zowel in tijd als ruimte.
Dirk-Siert Schoonman, bestuurslid Unie van Waterschappen: “Het grondwaterbeleid van de waterschappen is gericht op het in stand houden van de grondwatervoorraad, het beschermen van de grondwaterkwaliteit en het tegengaan van nadelige effecten door grondwateronttrekkingen. Omdat we steeds vaker met langdurige droogte te maken hebben, loopt ons systeem tegen de grenzen en moeten we naar een situatie toe waarin grondwateronttrekkingen- en aanvullingen met elkaar in evenwicht zijn.”
Bert Boerman, gedeputeerde in Overijssel: “Altijd en overal voldoende water voor alle functies is niet meer vanzelfsprekend. Dit vraagt om een ruimtelijke inrichting meer passend bij het aanwezige watersysteem. Ruimtelijke keuzes zoals bijvoorbeeld ontginning en het gebruik van beekdalen voor andere functies hebben een groot effect hebben op het watersysteem. Droogte is naast een watervraagstuk, ook een ruimtelijk en economisch vraagstuk. De oplossing ligt daarom bij ons allen: overheden, ondernemers en inwoners. En vragen om gebiedsgericht maatwerk.”
Waterschappen en provincies werken de komende jaren aan een gebiedsgerichte aanpak om watertekorten te voorkomen en de waterbeschikbaarheid te verbeteren. Provincies zorgen als gebiedsregisseur dat de keuzes die een klimaatrobuust watersysteem vraagt in het waterbeheer en de ruimtelijke inrichting gemaakt worden . Gebiedsgericht worden ook combinaties gezocht met andere transities als kringlooplandbouw, stikstofaanpak, energietransitie en klimaatadaptief bouwen. Concrete voorbeelden zijn de aanleg van natuurlijke 'klimaatbuffers' en de opvang van regenwater. Meer hierover is te lezen in de samenwerkingsagenda ‘Water verbindt’ van drinkwaterbedrijven en waterschappen.
Meer weten? Neem een kijkje in het themadossier: klik op de tabs boven het artikel.
