Een stuk omgevingsplan voor een deel van Hengelo maken, dat was de opzet van de pilot die de gemeente in juli 2021 samen met GemeenteDSO heeft uitgevoerd. Dit alles gebeurde in een periode van tien werkdagen waarin de medewerkers van de projectgroep vrijgesteld waren van hun reguliere werkzaamheden. Organisatorisch en planningstechnisch was dat een uitdaging, maar het resultaat hiervan was die iedereen zijn/haar volle aandacht bij de pilot had. Zo kon er snel en in een hoog tempo worden gewerkt aan het plan.
De ondersteuning van GemeenteDSO hierbij hielp de voortgang erin te houden, maar ook met het oplossen van inhoudelijke vraagstukken. Bij de implementatie van de Omgevingswet hanteert de gemeente de strategie ‘leren door te doen’. De pilot omgevingsplan past hier perfect in en heeft de gemeente veel leerpunten opgeleverd voor het vervolg.
De door GemeenteDSO uitgedachte opzet van de pilot bestond uit een viertal sprints. Eerst hielpen de adviseurs van GemeenteDSO Hengelo met het verdiepen van de inhoudelijke kennis van de 18-koppige, multidisciplinaire projectgroep. Daarna werkte de projectgroep in drie subgroepen aan juridische regels, geografische werkingsgebieden en toepasbare regels. Daarbij zijn de geldende bestemmingsplannen als uitgangspunt genomen en de regels voor functies en activiteiten hieruit omgezet naar omgevingsplanregels. Voor iedere regel is het werkingsgebied bepaald. Daarnaast zijn de juridische regels voor een aantal activiteiten uitgewerkt in toepasbare regels en zijn vergunning checkers en aanvraagformulieren gemaakt.
Het eindresultaat van de pilot bestaat uit een digitaal basis-omgevingsplan, maar vooral uit veel geleerde lessen en praktijkervaring met het omgevingsplan. In de pilot werd duidelijk wat het opstellen van het omgevingsplan inhoudt en hoe dat verschilt met het maken van een bestemmingsplan. Het beeld hiervan vooraf was gebaseerd op de theorie en een kijkje in de keuken bij andere gemeenten. Nu de pilot uitgevoerd is, is er praktijkervaring opgedaan waarmee het volledige omgevingsplan gemaakt kan worden komende jaren.
Een belangrijke les is de noodzaak van een nauwe afstemming tussen juristen, gis-specialisten en de opstellers van toepasbare regels. Dat blijkt nog belangrijker dan dat we op voorhand dachten. Bij iedere regel is deze onderlinge afstemming nodig, zodat de juridische regels, het werkingsgebied en de toepasbare regels naadloos op elkaar aansluiten.
De pilot heeft daarnaast een solide basis opgeleverd voor de structuur van het volledige omgevingsplan. Bij het bepalen van de werkingsgebieden onderscheidden we verschillende gebiedstypen. Het toepassen van deze lagenbenadering was nieuw en in eerste instantie best ingewikkeld. Door er samen over na te denken, kwam een nieuwe structuur waar zowel aangesloten kan worden bij de huidige enkelbestemmingen als op de (deel)gebieden die in onze omgevingsvisie onderscheiden worden. Na de zomervakantie dit jaar wordt de pilot in de oefenomgeving van het DSO gepubliceerd.
De pilot heeft veel kennis verschaft over het maken van het omgevingsplan. Met de opgedane praktijkkennis is het mogelijk om de gemeente Hengelo nog beter voor te bereiden. Daarnaast geeft de pilot de kans om de kennis over het instrument omgevingsplan in onze organisatie en bij ons bestuur te vergroten door de pilot na de zomervakantie aan verschillende groepen collega’s te presenteren. Zo zorgt de gemeente Hengelo voor een groter bewustzijn over de impact van het veranderende instrumentarium en wat dat voor de inzet van de organisatie betekent. De pilot omgevingsplan met GemeenteDSO heeft veel kennis en bewustzijn opgeleverd en de gemeente Hengelo ziet dit project als een van de belangrijkste stappen in de implementatie van de Omgevingswet.
GemeenteDSO is samenwerkingsverband van Royal HaskoningDHV, IDgis en Regel-Service
