Kustwerk Katwijk is een hoogstandje van ingenieurswerk, koppeling van belangen en participatie. De kust is versterkt door middel van een ‘Dijk-in-Duin-constructie’ met een parkeergarage ónder het duin, voorzieningen voor de strandpaviljoens en een ruimtelijke inrichting die de verbinding van dorp en zee heeft behouden. Een hele puzzel op een relatief klein oppervlak.
Een complexe samenwerking van aannemers, nationale overheid, provincie, Hoogheemraadschap en gemeente. Toch zijn bewoners, bezoekers en ondernemers van Katwijk daarbij niet vergeten. De gemeente Katwijk en het Hoogheemraadschap van Rijnland reageren samen op een aantal vragen over communicatie en participatie rond Kustwerk Katwijk.
Wat was de ambitie met (burger) participatie in dit ingewikkelde project?
Duidelijk zijn, was voor ons het allerbelangrijkst. Duidelijk zijn over de fase van het project en hoe en wanneer de omgeving geïnformeerd of betrokken zou worden. Helder aangeven waar de omgeving wel of geen invloed op zou hebben. Tijdens het ontwerpproces in de planfase is veel ruimte gegeven voor eigen inbreng door echt goed te luisteren naar mensen. In de uitvoeringsfase waren we heel open over de werkzaamheden, de planning en mogelijke overlast. En niet alleen nadat we een oplossing gekozen hadden. Ook onze dilemmas hebben we gedeeld. Dat geeft vertrouwen en wordt erg op prijs gesteld.
Hoe was de communicatie met en participatie van verschillende doelgroepen georganiseerd?
Tijdens de planfase was de opdrachtgever
leading
en verliep de communicatie onder meer via de klankbordgroep. Een adviserend orgaan voor de opdrachtgever, de gemeente en het Hoogheemraadschap. Hier zijn alle achtergronden, plannen en processen rond het project besproken. De groep bestond uit vertegenwoordigers van omwonenden, wijkraad, politie, reddingbrigade, strandpaviljoens, winkels, ondernemers, natuurorganisaties en de surf- en zeilclubs.
Daarnaast hebben we informatieavonden gehouden, een website opgetuigd, krantenberichten geplaatst en gericht brieven gestuurd. De nooddiensten, paviljoenhouders, winkeliers en surfers kregen ook een-op-een-gesprekken met bijvoorbeeld de wethouder, als daar behoefte aan was. Logisch, want de belangen waren groot.
Tijdens de uitvoering hadden we drie soorten communicatie: de bouwcommunicatie over wat er binnen de hekken gebeurde werd verzorgd door de aannemer. De omgevingscommunicatie lag bij het projectteam van gemeente en Hoogheemraadschap. Over de crisiscommunicatie zijn afspraken gemaakt met alle partijen.
Drie omgevingsmanagers waren verantwoordelijk voor het contact met de stakeholders, de omgevingscommunicatie en educatie over waterveiligheid en kustversterking. Op voorstel van de aannemer is een echte Katwijker aangesteld als gebiedsconciërge. Een bewaker van de bouwplaats en tevens wandelend informatiecentrum en eigenlijk ook omgevingsmanager.
Hoe kies je focus in de communicatie rond zon complex project?
We hebben drie hoofdpunten benoemd: bereikbaarheid, veiligheid en leefbaarheid. Katwijk moest open kunnen blijven tijdens de verbouwing. Daarvoor is een bouwweg aangelegd achter de duinen, werd een logistiek verzamelpunt ingericht en zijn veilige oversteekplaatsen, fietspaden, loopbruggen en strandopgangen gemaakt. Daarover is steeds geïnformeerd via bewonersbrieven, krantenberichten en op straat door middel van verkeersborden en bewegwijzering. Ook is er voorlichting gegeven op de scholen. De leefbaarheid hebben we bewaakt met werktijden van zeven tot vijf, stillere machines, mooie hekken en alleen waar ze echt nodig zijn. Om toch te kunnen volgen wat daarachter gebeurde, zijn onder meer webcams opgesteld. Die werden goed gevolgd, want zodra er een haperde kwamen er mailtjes uit Katwijk en zelfs vanuit het buitenland.
Waar het gaat om de leefbaarheid tijdens en na de werkzaamheden, heeft persoonlijke aandacht ook goed gewerkt. Met bewoners overleggen waar potentieel onveilige plekken extra zouden moeten worden verlicht, bij mensen thuis gaan kijken hoe de hellinghoek van de garage-uitrit moet zijn om de koplampen niet in de woonkamers te laten schijnen.
Wat hebben jullie gedaan om niet alleen de usual suspects te betrekken?
Goed luisteren, een open houding kiezen en het gesprek aangaan. We hebben ons ook in de planfase al veel laten zien in Katwijk en de omgevingsmanagers kwamen op locatie als vanzelf in contact met andere doelgroepen, als we die zelf al niet benaderd hadden. Bovendien was dit zon groot project in een dichtbebouwd en mondig dorp, dat men ons zelf ook heel goed wist te vinden. Er zijn ook nog klankbordgroepen opgezet in deelgebieden van het project en we hebben een extra inspraakronde gehouden om opmerkingen en suggesties te verzamelen voor het definitief ontwerp.
Wat zijn de lessen voor anderen die met participatie in complexe trajecten aan de slag gaan?
Bepaal van tevoren wat je belangrijk vindt. Voor ons waren dat openheid, duidelijkheid en volledigheid. Wees open in de dialoog en samenwerking met de omgeving. Luister oprecht en deel je twijfels. Wees duidelijk. Gebruik geen jargon of moeilijke woorden, speek vanuit één afzender en wees eenduidig in je boodschap. Accepteer dat grote projecten overlast geven en je niet iedereen tevreden kunt stellen. Wees volledig. Informeer tijdig en check bij langdurige trajecten op gezette tijden of je nog op het goede spoor zit in je communicatie.
Kijken jullie tevreden terug?
Jazeker! Er was een enorme betrokkenheid. De informatieavonden waren drukbezocht, men zocht veel contact met de omgevingsmanagers en er is veel meegedacht. We hebben ervoor gezorgd dat de werkzaamheden vanaf de boulevard goed te volgen waren, we hadden speciale uitkijkposten met infopanelen en ook vanaf de tijdelijke bruggen naar het strand was altijd wat te zien.
We hebben na afloop een enquête gehouden. Over het hele project, niet alleen de communicatie. We kregen gemiddeld een acht! Katwijk is trots: dit is de mooiste boulevard en zeereep van Nederland. En de actieve participatie van de Katwijkers heeft daaraan bijgedragen.
