De nieuwe Omgevingswet komt eraan! We kunnen rustig wachten tot het 2021 wordt, óf nu al oefenen met de aanstaande veranderingen. Ik probeer in mijn werk altijd te zoeken naar nieuwe aanpakken, nieuwe regelingen of andere vernieuwingen. Dat houdt je werk leuk en brengt je verder. Dus laat mij maar oefenen met de Omgevingswet!
Zo werken we nu al met een meer participerende aanpak in de geest van de Omgevingswet. Geen inspraak (achteraf) maar voorspraak, co-creatie en dialoog.
Met visies doen we hiermee de nodige ervaring op (lees bijvoorbeeld dit artikel). Maar hoe doe je dat bij een strikt juridisch instrument als een bestemmingsplan buitengebied? Kun je dan ook voorspraak doen in plaats van inspraak? Ik denk het wel.
In de gemeente Moerdijk hebben we dat eind 2016 concreet vormgegeven. De gemeente heeft aan alle adressen in het buitengebied een brief gestuurd met een kaartje waarop het voorstel voor de bestemming was ingetekend (gebaseerd op het geldende bestemmingsplan), en met de randvoorwaarden waaronder eventueel de bestemming veranderd zou kunnen worden.
De brief bevatte tevens een uitnodiging om langs te komen voor een tafeltjesbijeenkomst of het stellen van vragen. Dit heeft veel respons opgeleverd. Er zijn 250 persoonlijke tafeltjesgesprekken gevoerd en in totaal zijn circa 500 vragen beantwoord.
Een uiterst intensief traject dus. Maar wat mij betreft met veel meerwaarde:
Meerdere keren kreeg ik tijdens zon tafeltjesgesprek terug dat men deze individuele benadering erg waardeert. En vooral ook, omdat die in zon vroeg stadium van het planproces heeft plaatsgevonden.
Veel mensen hadden nog nooit gezien hoe hun situatie is bestemd. Want mensen gaan niet snel kijken als er een bestemmingsplan ter inzage ligt. Zeker niet als het slechts om een actualisatie gaat. En dus komen fouten niet boven tafel. Nu werden vreemde bestemmingsgrenzen en bestemmingen die niet (meer) overeenkomen met de feitelijke situatie meteen duidelijk.
Vele keren heb ik kunnen uitleggen wat de betekenis is van de aangegeven bestemmingen en aanduidingen. Ook al voeg je nog zon goede uitleg toe aan de mailing, veel mensen begrijpen het pas echt als ze het mondeling uitgelegd krijgen.
Opties voor bestemmingswijzigingen konden worden besproken. Met name bij gestopte agrarische bedrijven konden we een advies geven over de meest passende bestemming en wat daar qua onderbouwing voor nodig is. Zo kon ik met de eigenaar van een voormalig agrarisch bedrijf de opties bespreken voor een aangepaste bestemming. Op basis hiervan heeft hij een landschappelijk inpassingsplan opgesteld en kon later de bestemming van zijn perceel naar Wonen omgezet worden.
Maar de eerlijkheid gebied ook te zeggen dat er een keerzijde zit aan deze meerwaarde: de tijdsinvestering is fors. Want wil je het goed doen, dan moet je niet alleen tafeltjesgesprekken voeren, maar ook gespreksverslagen maken en terugkoppelen, vraagpunten uitzoeken, nadere informatie toesturen, etc. Ik heb grote waardering voor de mensen bij de gemeente Moerdijk die dit allemaal begeleid hebben, en in goede banen hebben geleid!
Mijns inziens is er geen keuze. Als we de participatie onder de Omgevingswet serieus willen nemen, dan moeten we bereid zijn deze tijdsinvestering te doen. Inmiddels is ook gebleken dat de investering loont. In het kader van de inspraak kwamen er slechts 72 inspraakreacties binnen, waarvan een deel feitelijk een vervolgactie betrof van de tafeltjesgesprekken.
Sinds eind september is ook de terinzagelegging van de ontwerpfase achter de rug. De opbrengst is slechts 38 zienswijzen. Voor het grootste buitengebied in de provincie Noord-Brabant is dat bijzonder weinig. Voor mij bewijst dit, dat de methode zich uitbetaalt!
