Terwijl velen van ons zich dagelijks bezighouden met hoe we de huidige crisis door moeten komen, denk een groeiende groep mensen na over het Nederland van na de coronacrisis. Ziet het leven er straks anders uit dan voor corona? Professoren Maarten Hajer en Co Verdaas reageren op vier stellingen.
Maarten Hajer, hoogleraar Urban Futures aan de Universiteit Utrecht en Co Verdaas, hoogleraar gebiedsontwikkeling aan de TU Delft, beantwoorden vier stellingen over Nederland na corona.
Hajer: “Dat hoop ik wel, we hebben maar weinig aan planologie gedaan in dit land. Maar een kentering moeten we niet alleen aan het coronavirus ophangen. We laten ons iedere keer weer verrassen. Vroeger waren dat files, afgelopen jaar was stikstof hier een voorbeeld van en nu is het corona. Misschien dat het virus ons een gevoel van urgentie geeft over andere uitdagingen; denk aan klimaatadaptie.”
Verdaas: “In grote lijnen ben ik het eens met Hajer. Vijftien jaar gelden dachten we dat ons land af was. Woorden als klimaatadaptatie en energietransitie bestonden nog niet. We moeten de crisis gebruiken om de functies van ruimte te herwaarderen. We hoeven bijvoorbeeld niet overal meer heen te reizen. Londen heeft zijn moderne rioolsysteem te danken aan een cholera-epidemie in de negentiende eeuw. Wellicht dat dit virus iets vergelijkbaars gaat betekenen voor onze digitale infrastructuur.”
Verdaas: “Met enige aarzeling zeg ik hierop ja. Maar dat moeten we wel vanuit de juiste motieven doen. Ik woon sinds enige tijd buiten de stad en ik merk persoonlijk wat voor verschil het maakt om meer groen en blauw om je heen te hebben. Dat merk je aan je gezondheid, maar je gaat ook beter nadenken over je eigen handelen.”
Hajer: “Je ziet dat mensen nu al een andere keuze maken. Op sociale media zie je mensen zich afvragen waarom we ruimte opgeven voor auto’s op straat als we iedere anderhalve meter nodig hebben om afstand te houden. Hier keuzes over maken, past goed bij het Nederland na corona. We moeten goed nadenken over wat we niet meer terug willen laten komen.”
Verdaas: “Het is wel een gevoelig onderwerp binnen ons vakgebied. Bepaalde vakgenoten excommuniceren je zodra je afwijkt van de theorie dat we juist meer moeten stapelen.”
Hajer: “Wonen in stad en wonen op het platteland is een valse tegenstelling. In Nederland doen we ons best iedereen altijd in de buurt van groen te laten zijn. Wellicht moeten we het nog meer als een schaakbord gaan zien: voor ieder vakje bouw moet er een vakje groen zijn.”
Verdaas: “Oneens. Afgelopen weekend zag ik een emeritus hoogleraar die zei dat je wereldwijd een virusbestrijding moet hebben. In NAVO-verband investeren we miljarden in een leger dat we vrijwel nooit nodig hebben om een eventuele vijand te bestrijden. Zoiets kan ook bestaan tegen virussen. Dat vraagt samenwerking en de bereidheid van rijke landen om de portemonnee te trekken.”
Hajer: “Na deze crisis zal er ongetwijfeld een soort pandemieorganisatie komen, die gaat zorgen voor betere coördinatie in het geval van een volgende pandemie. Daar moeten planologen afstand van nemen. Onze taak is het om na te denken over kwetsbaarheid in brede zin. Wij hebben nu een systeem waar alle veerkracht uit is, dat zie je misgaan bij de stikstofproblematiek. Nu was het een pandemie, de volgende keer is het iets anders.”
Verdaas: “Mensen projecteren soms hun eigen ideale samenleving op de situatie post-corona. Mag natuurlijk, maar het is niet altijd realistisch.”
Luister dan naar de uitzending van BNR Bouwmeesters van 13 april terug over ‘Hoe de coronapandemie een stedelijk probleem is’ of bekijk het overzicht van alle uitzendingen.
