Vorige week berichtten we hier over toenemende nervositeit in de aanloop naar het Algemeen Overleg (AO) tussen de Kamercommissie en minister Blok voor Wonen en Rijksdienst op 27 maart jl. Allerlei organisaties – ook de VBWTN – en individuen klommen in de pen, overstelpten de Kamer met brieven, stukken in de pers (diverse websites plus Cobouw), mails en ongetwijfeld ook nog telefoontjes en gefluister in de wandelgangen. Heeft het wat uitgehaald? Wij denken van wel, zij het natuurlijk niet op alle punten. Al was het maar omdat de één iets heel anders blafte dan de andere…
Vorige week berichtten we hier over toenemende nervositeit in de aanloop naar het Algemeen Overleg (AO) tussen de Kamercommissie en minister Blok voor Wonen en Rijksdienst op 27 maart jl. Allerlei organisaties ook de VBWTN en individuen klommen in de pen, overstelpten de Kamer met brieven, stukken in de pers (diverse websites plus Cobouw), mails en ongetwijfeld ook nog telefoontjes en gefluister in de wandelgangen. Heeft het wat uitgehaald? Wij denken van wel, zij het natuurlijk niet op alle punten. Al was het maar omdat de één iets heel anders blafte dan de andere
Het AO begon chaotisch. Ten eerste hadden commissie en griffie de publieke belangstelling totaal verkeerd ingeschat door een veel te klein zaaltje te reserveren voor dit overleg. Ook nadat stoelen waren bijgeplaatst en de hele vluchtweg vol stond met brandweerlieden met sterren en strepen, stonden er nog enige tientallen mensen in de hal die er niet meer bij konden. Verder begon het overleg bijna een half uur te laat doordat er in de plenaire zaal ineens hoofdelijk moest worden gestemd over wel of niet debatteren over de invrijheidstelling van Volkert van der G. Het algemeen Overleg werd daarnaast door slechts vier Kamerfracties vertegenwoordigd namelijk: VVD, PvdA, SP en SGP.
Samengevat kan uit het Algemeen Overleg het volgende worden geconcludeerd:
Er komt geen duaal stelsel met keuzevrijheid voor de consument.
De Kamer en de minister hebben nadrukkelijk afgesproken dat er geen sprake kan zijn van invoering voordat duidelijk is dat partijen er ook klaar voor zijn
Er wordt gestart (vooralsnog gepland in 2015, maar zeker niet op 1 januari) met het door partijen zelf laten borgen van de kwaliteit van eenvoudige bouwwerken. Nadere uitwerking van eenvoudig moet nog plaatsvinden, maar denk hierbij aan bedrijfspanden en woningbouw tot maximaal 4 bouwlagen (CC1 uit de Eurocodes)
De gemeente controleert na oplevering of alle verplichte informatie ook door de private partijen wordt aangeleverd. Een volledigheidstoets, inclusief een controle op de juiste kwaliteitsborging en een verklaring van de bouwer / borger dan aan de regels is voldaan.
Er komt geen verplichte garantie voor alle koopwoningen.
Verder zegde de minister toe zoals de Kamer hem vroeg zijn charmes aan te wenden om overleg tussen kwartiermakers en ERB te bevorderen over de inpassing van de door ERB bepleite erkende technische oplossingen als stroomlijningsmiddel voor de categorie bouwwerken met laag risico. Naar wij hebben begrepen hoeft de minister niet echt in actie te komen, want de eerder al aangekondigde uitnodiging voor dit overleg is daags na het debat verstuurd door het iBK. Ook reageerde de minister instemmend op een stelling van Albert de Vries, dat het toch niet zo kan zijn, dat iemand van hetzelfde bureau dat een bouwplan ontwerpt, als toetser van dit plan kan fungeren?! Ongetwijfeld hoort hier een proportionele benadering bij, maar één van de zwaardere reeds bestaande instrumenten, de BRL5019, staat dit nu wel toe en zal tenminste voor risico-/gevolgklasse 2 (pakweg CC2 volgens de Eurocode-systematiek) moeten worden aangepast. Af en toe verliep het debat vrij wazig, waardoor het ook niet helemaal verwonderlijk is dat bijvoorbeeld Omgevingsweb.nl op onderdelen andere conclusies meldt uit het AO. Maar gelet op de nabespreking met de aanwezigen namens de Vereniging BWT Nederland kunnen we de hierboven genoemde 5 punten wel als conclusie noemen.
VBWTN gehoord tijdens AO
Gelet op de inbreng vanuit de VBWTN kunnen we tevreden terugkijken op dit AO, al moet er uiteraard nog heel veel worden uitgewerkt. Dit is allemaal ook niet in een paar maanden gebeurd. De minister is door de Kamer gevraagd de tijd te nemen om de voorgestelde stelselwijziging goed voor te bereiden en deze niet met stoom en kokend water door te drukken. De minister antwoordde hierop aan de Kamerleden: Het is aan u. U bent straks aan zet om het wetsvoorstel aan te nemen, er wijzigingen op voor te stellen of om het af te wijzen.
Tevreden zijn we dat de onafhankelijkheid van de toetser wordt aangescherpt, en vooral dat het duale stelsel, waarbij de aanvrager zou mogen kiezen tussen private of publieke toetsing en toezicht, van de baan is. Vanaf de eerste contouren van de stelselwijziging, die in 2012 werden geschetst op basis van de afscheidsbrief d.d. 15-12-11 van voormalig minister Donner, heeft de VBWTN zich met kracht van argumenten niet aflatend verzet tegen deze oplossing. We kregen steeds meer bijval uit allerlei organisaties, niet alleen vanuit de bouwwereld, maar ook van consumentenorganisaties en verzekeraars. Tijdens de rondetafelgesprekken die de Kamercommissie op 12 december 2013 belegde met allerlei organisaties en experts werd al duidelijk dat zich ook politiek een meerderheid aftekende tegen deze vorm van dualiteit in de overgangsfase van huidig naar nieuw stelsel.
Natuurlijk kan er niet bij toverslag worden overgeschakeld; dat begrijpt iedereen die zich even verdiept in het bouwproces van initiatief tot gebruiksfase. Punt 2 en 3 uit het resultatenlijstje van het AO geven aan in welke richting de geleidelijkheid nu wordt gedacht. De uitkomsten van diverse pilots, die inmiddels in voorbereiding zijn zullen uiteraard ook worden meegewogen in de afweging welke (sub-)categorie op wel moment over kan van de huidige werkwijze naar de nieuwe. Dat is niet alleen een zaak van wet- en regelgeving en sturingsbeslissingen door minister en Kamer, ook de markt zelf moet hiervoor in actie komen door bestaande instrumenten toe te snijden op de toelatingscriteria. En om een instrument te kunnen toelaten, moet tenminste de Toelatingsorganisatie operationeel zijn.
Bevoegd gezag niet machteloos
Tenslotte nog even over de rol van de gemeente bij oplevering. Eigenlijk vroeg de PvdA mede onder druk van wethouders van deze partij, die ook de G32 en de VNG hebben beïnvloed van tja, mits naar NEE, tenzij dat er een nieuw soort vergunning komt als het bouwwerk gereed is. Punt 4 geeft aan wat aan het eind van het AO van dit idee overbleef, maar als je er over doordenkt gaat ook dat nog veel te ver. De volledigheidstoets van het dossier zegt niets over de feitelijke kwaliteit van het inmiddels gerede bouwwerk. Terwijl, juist omdat dat bouwwerk inmiddels gereed is, de verwachting van betrokkenen en samenleving zal zijn, dat een akkoord van de gemeente betekent dat het bouwwerk voldoet aan het Bouwbesluit. Om die uitspraak te kunnen doen heb je niks aan een toets op volledigheid en is zelfs een lichte inhoudelijke toets volstrekt ontoereikend. Nog los van het nadeel dat je op deze manier als bevoegd gezag weer het aapje van de verantwoordelijkheid op je schouder haalt en de private partij een prikkel ontneemt, kost deze oplossing dan ook veel deskundige menskracht, capaciteit en geld.
Stel nu dat je al was het maar om de volledigheid vast te stellen als bevoegd gezag inhoudelijk kennisneemt van het opleverdossier maar niet ingrijpt als uit het dossier zou blijken, dat zaken niet in orde zijn. Als de Eerste Kamer binnenkort instemt met wetsontwerp 30.538 (opheffen van de strafrechtelijke immuniteit van publiekrechtelijke rechtspersonen en van de ambtenaren van die rechtspersonen), dat vorig jaar juni door de Tweede Kamer is aangenomen, kom je daar als bevoegd gezag ook niet meer mee weg. Veel zuiverder is om vol in te zetten op de nieuwe rol in systeemtoezicht op de private borging EN op een taak die in veel gemeenten amper in beeld is: toezicht op de bestaande gebouwenvoorraad. Daarvoor is weliswaar het niveau bestaande bouw uit het Bouwbesluit de maatstaf, maar als je bij de uitoefening van deze taak constateert, dat een onder private borging gerealiseerd bouwwerk niet voldoet aan niveau nieuwbouw (c.q. verbouw) is sprake van illegale bouw: in strijd met vergunning, Wabo en het nieuwe stelsel. Een serieuze handhavingsgrond, die tevens als prikkel kan werken voor de private borging, mits het bevoegd gezag niet schroomt om zijn bevoegdheden op een duidelijke, effectieve, consequente en proportionele manier in te zetten.
Mouwen opstropen
Er is nog volop werk aan de winkel voor de ambtenaren van Binnenlandse Zaken en voor de kwartiermakers, want er moet nog veel worden uitgezocht. Dat was ook een beetje de makke van dit AO. Doordat er sinds de Kamerbrief d.d. 27 november 2013 van minister Blok exact vier maanden waren verstreken tot aan dit AO konden uiteenlopende verwachtingsbeelden en misverstanden over de stelselwijziging ontstaan. Voor het gemiddelde Kamerlid werd de materie er op deze manier niet duidelijker op. Wat dat betreft is het mooi meegenomen, dat twee van de aanwezige commissieleden Albert de Vries (PvdA) en Paulus Jansen (SP) door opleiding en vroegere functies behoorlijk van de hoed en de rand weten. Door de ruime pauze tussen Kamerbrief en AO heeft de klus al flinke vertraging opgelopen. Of deze nog zodanig kan worden weggewerkt, dat het hele pakket aan wijzigingen van wetten (Wabo, Woningwet, Awb en in later stadium het BW), AMvB (Bouwbesluit etc.) en de organisatiestructuur aan private kant in samenhang in 2015 aan de Kamer kan worden voorgelegd ter vaststelling moet nog blijken, maar onmogelijk is het niet!
Gerelateerd artikel:
