Het projectbesluit is bij velen bekend als het instrument in de ruimtelijke ordening om ontwikkelingen mogelijk te maken die strijdig zijn met het bestemmingsplan. Na het volgen van een procedure en met vooraf (vaak) de benodigde goedkeuring van de provincie konden met een projectbesluit kleine of grote ontwikkelingen worden gerealiseerd.
Het projectbesluit is bij velen bekend als het instrument in de ruimtelijke ordening om ontwikkelingen mogelijk te maken die strijdig zijn met het bestemmingsplan. Na het volgen van een procedure en met vooraf (vaak) de benodigde goedkeuring van de provincie konden met een projectbesluit kleine of grote ontwikkelingen worden gerealiseerd.
Een voorloper van het projectbesluit is de zogenaamde vrijstelling artikel 19, lid 1 vrijstelling. Met gebruikmaking van deze vrijstelling op grond van de (oude) WRO zijn in de jaren 90 en 00 van de vorige eeuw complete woonwijken gerealiseerd.
In de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (van 20 oktober 2006) is het projectbesluit als ruimtelijk plan opgenomen. Wel werd verplicht dat de raad binnen 1 jaar na het onherroepelijk worden van het besluit een ontwerpbestemmingsplan ter visie moest leggen, waar het projectbesluit was ingepast. Hiermee werd de wens van de wetgever om het bestemmingsplan als primair ruimtelijk plan aan te merken tot uiting gebracht. Ook het Rijk en de provincie konden projectbesluiten of inpassingsplannen vaststellen, voor zover het nationale, respectievelijk provinciale belangen betrof. De gemeente mocht vervolgens voor deze gronden geen bestemmingsplan vaststellen dat strijdig was met deze projectbesluiten of inpassingsplannen. Zo werd voorkomen dat gemeenten niet meewerkten aan nationaal c.q. provinciaal beleid. Een belangrijke reden hiervan was vanwege de problematische manier waarop de planvorming rond de Betuweroute is verlopen. Een aantal gemeenten stond vanwege lokale belangen deze planvorming in de weg.
Met de inwerkingtreding van de Wabo (op 1 oktober 2010) werd het projectbesluit uit de Wet ruimtelijke ordening gehaald en werd het afwijkend bouwen en/of gebruiken conform het bestemmingsplan onderdeel van de omgevingsvergunning. Hoewel over de naam van dit type omgevingsvergunning vele varianten in omloop zijn, werd ook nog wel ns over projectbesluit gesproken. In principe dekt dit begrip naar mijn mening de lading ook het meest.
In het wetsvoorstel van de Omgevingswet keert de term projectbesluit weer terug, maar verdwijnt het daarentegen in principe als gemeentelijk instrument. Het projectbesluit wordt een uniforme, slagvaardige procedure voor ontwikkelingen in de fysieke leefomgeving die voortvloeien uit verantwoordelijkheid van het Rijk, de provincie of het waterschap. Het gemeentelijke omgevingsplan wordt met het nemen van een dergelijk projectbesluit gewijzigd. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de aanleg van hoofdwegen en windmolenparken en van het versterken van een primaire waterkering. Als het waterschap een projectbesluit neemt, is altijd vooraf goedkeuring van gedeputeerde staten nodig.
Het projectbesluit verdwijnt niet geheel als gemeentelijk instrument. De gemeente mag een aan het projectbesluit gelijkwaardige procedure voeren voor de voorbereiding van regels in het omgevingsplan ter uitvoering van een project van publiek belang. Voor bepaalde projecten zoals boven genoemd ligt de bevoegdheid bij het Rijk en/of provincie, maar ook de gemeente kan een dergelijk project - op verzoek uitvoeren. De procedure geldt dan ook voor dit projectbesluit.
Het projectbesluit vervangt het inpassingsplan uit de Wro, het tracébesluit uit de Tracéwet, het projectplan uit de Waterwet en de coördinatieregelingen uit de hiervoor genoemde wetten en uit de Ontgrondingenwet.
Als de Omgevingswet in werking is zal het nemen van een projectbesluit omgevingsplannen wijzigen en direct de omgevingsvergunning en toestemmingen voor andere activiteiten verlenen.
Door Metafoor
