In 2017 raakte Eurogrit in opspraak, nadat het door haar geleverde straalgrit met asbest bleek te zijn vervuild. Dit asbestschandaal heeft inmiddels tot een miljoenenschade geleid. Hurks, een van de afnemers van het straalgrit, is bij de rechtbank Rotterdam een bodemprocedure gestart tegen zowel Eurogrit als haar moedermaatschappij Sibelco. In een tussenvonnis had de rechtbank eerder geoordeeld dat Eurogrit aansprakelijk is voor de schade die Hurks leidt door de toerekenbare tekortkoming aan de zijde van Eurogrit. Nu rijst de vraag welke schade voor vergoeding in aanmerking komt.
Op de overeenkomst tussen Hurks en Eurogrit zijn de algemene voorwaarden van Eurogrit van toepassing. Eurogrit heeft onder andere een beroep gedaan op een exoneratiebeding opgenomen in artikel 11 van haar algemene voorwaarden. Een exoneratiebeding is een beding op grond waarvan de wettelijke verplichting tot schadevergoeding wordt uitgesloten of beperkt. Ook in een andere procedure tussen Eurogrit en één van haar afnemers GSB, deed Eurogrit een beroep op dit exoneratiebeding in de algemene voorwaarden (lees meer: https://www.lxa.nl/nl/ons-nieuws/asbest/beroep-op-exoneratiebeding-naar-maatstaven-van-redelijkheid-en-billijkheid-onaanvaardbaar/).
In artikel 11 van de algemene voorwaarden van Eurogrit is bepaald:
11.1. Onverminderd wettelijke bepalingen met betrekking tot productaansprakelijkheid, zijn wij onder door ons gesloten overeenkomsten slechts aansprakelijk voor directe schade.
11.2. Koper zal ons vrijwaren en schadeloos stellen indien derden ons aanspreken ter zake van hetgeen wij onder de overeenkomst met koper hebben geleverd of verricht, en waarvoor wij ingevolge het vorige lid niet aansprakelijk zijn.
Op grond van dit exoneratiebeding is de aansprakelijkheid van Eurogrit beperkt tot directe schade. De term directe schade is echter niet gedefinieerd in haar algemene voorwaarden. De rechtbank heeft het exoneratiebeding daarom uitgelegd aan de hand van de Haviltex-maatstaf. Dit betekent dat het bij de uitleg van het exoneratiebeding aankomt op de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan de bepaling mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. Er wordt daarbij rekening gehouden met alle omstandigheden van het geval.
De rechtbank is in het tussenvonnis tot het oordeel gekomen dat mede gelet op de verhouding tussen partijen en de situatie als geheel, alleen schade die in rechtstreeks causaal verband staat met de toerekenbare tekortkoming van Eurogrit onder directe schade valt.
Partijen hebben na het tussenvonnis de gelegenheid gekregen om zich uit te laten over de schade en daarbij aan te geven welke schadeposten onder directe schade vallen. De rechtbank heeft geoordeeld dat de asbestverontreiniging door het geleverde straalgrit een atypische geval oplevert. Het verontreinigde grit leidt namelijk niet direct tot schade aan het te stralen object. Echter, dit betekent niet dat geen sprake is van directe schade. Het geleverde asbest heeft namelijk wel rechtstreeks schade toegebracht aan de ruimte waar is gestraald door die ruimte te verontreinigen met asbestvezels en daardoor tijdelijk onbruikbaar te maken. De onbruikbaarheid van de ruimte bracht rechtstreeks een gezondheidsrisico voor de medewerkers van Hurks teweeg.
De rechtbank heeft daarom in haar eindvonnis geoordeeld dat de tekortkoming van Eurogrit ook heeft geleid tot directe schade in de vorm van de in redelijkheid noodzakelijk te achten kosten voor het bepalen van de gevolgen voor de gezondheid van het personeel van Hurks en het voorkomen of beperken van die gevolgen. De meeste grote schadeposten zijn echter uiteindelijk niet aangemerkt als indirecte schade. De toegewezen schadevergoeding is dan ook gering.
Exoneratiebedingen hebben verstrekkende gevolgen en kunnen u bescherming bieden door de aansprakelijkheid te beperken of geheel uit te sluiten. Wilt u een exoneratiebeding opnemen in uw algemene voorwaarden, dan moet dit beding daarom duidelijk en zorgvuldig zijn geformuleerd. Indien er enige vorm van twijfel ontstaat over hetgeen onder de exoneratie valt, zal de rechter de Haviltex-maatstaf toepassen. De rechter kan met de Haviltex-maatstaf alle kanten op. Daarnaast kan de werking van een exoneratiebeding om verschillende redenen worden beperkt of uitgesloten. Het is daarom van belang dat u de exoneratiebeding en de algemene voorwaarden laat checken door een juridisch specialist. Ook indien een exoneratiebeding is opgenomen in de algemene voorwaarden van uw contractspartij. U wil immers voorkomen dat u bij schade met lege handen achterblijft.
