We omarmen de ambities van het kabinet en willen graag een grotere bijdrage leveren aan het realiseren hiervan. Het is alleen wrang dat het beschikbare geld op de plank blijft liggen. Naast het ingezette koopkrachtkanon vinden wij het belangrijk om ons land in 2023 structureel weerbaar te maken. Zet de beschikbare middelen in voor woningbouw, verduurzaming en bereikbaarheid. Door verder te isoleren kunnen Nederlanders bijvoorbeeld structureel hun energielasten verlagen. De toekomstagenda duldt geen uitstel stelt de Koning, Bouwend Nederland mist vooralsnog de concrete uitwerking van deze ambitie. Naast korte termijn herstel is ook langetermijnperspectief en regie cruciaal.
Bouwend Nederland ziet in de Miljoenennota een rijke agenda op de ruimtelijke ordening, maar het vraagt nog veel om het geld ook op de juiste plekken te ontsluiten. We kijken ernaar uit om samen met de overheid de verdere uitwerking vorm te geven.
Het kabinet vindt wonen in een goed, duurzaam en betaalbaar huis in een leefbare wijk een eerste levensbehoefte. Deze ambitie delen we. Het vinden van een passende woning is echter steeds lastiger. Het kabinet geeft aan binnen verschillende beleidsterreinen te bouwen aan een duurzame toekomst voor mens en natuur. Het stelt huishoudens en gemeenschappen, bedrijven en coöperaties, en dorpen en steden in staat een duurzame omslag te maken waaraan iedereen mee kan doen. Wij constateren tegelijkertijd dat het kabinet stevig inzet op betaalbaarheid van woningen, onder andere door (aanvangs)huurprijzen te reguleren van middenhuurwoningen. Mede door de voorgestelde regulering wordt de kabinetsambitie om 900.000 woningen te bouwen onrealistisch.
Bouwend Nederland mist invulling van de randvoorwaarden om daadwerkelijk op te kunnen schalen naar 100.000 woningen per jaar.
Het is goed dat het kabinet in 2026 1,1 miljard beschikbaar stelt voor medeoverheden. Wat Bouwend Nederland betreft worden deze middelen naar voren gehaald en geoormerkt voor (ondergrondse) infrastructuur, klimaatadaptatie en versnelling van woningbouw.
Voor beheer, onderhoud, vervanging en renovatie (instandhouding) van de rijksinfrastructuur wordt in 2023 390 miljoen euro extra toegevoegd, stelt het kabinet. Dit is positief nieuws dat tegemoet komt aan de enorme transitieopgave die de aanpak vergt van infrastructuur die aan het einde van de levensduur is.
7,5 miljard maakte het coalitieakkoord vrij voor de ontsluiting van nieuwe wijken. De eerste kleinere uitgaven zijn gedaan, maar er is behoefte aan tempo om de woningcrisis aan te pakken en de economie te laten draaien. Wat ons betreft worden investeringen gedaan op die plekken waar je met zo min mogelijk investeringen zo veel mogelijk woningen kunt realiseren. Het kabinet laat urgentie zien door in het najaar van 2022 de eerste beslissingen te nemen voor versnelling op korte termijn. Komend jaar werkt het ministerie van IenW verder aan de uitvoering van de versnellingsafspraken voor grootschalige locaties. Op dat punt is echt meer vaart nodig: grootschalige locaties zijn dan wel goedkoper en sneller te realiseren dan binnenstedelijke locaties, maar ook hier vormen procedures vertraging waar de infrastructuur juist snelheid kan brengen.
Met de inzet op duurzaam mobiliteitsbeleid wordt ook geschetst dat de manier waarop Nederlanders van A naar B gaan verandert. De infrasector heeft alle oplossingen in huis om de transitie naar schonere, meer veilige en slimme infrastructuur tot een succes te maken. Marktpartijen slaan graag samen met gemeenten, provincies en het Rijk de handen ineen om een duidelijke visie uit te voeren hoe infrastructuur aan de duurzame inrichting van Nederland bijdraagt. Nieuwe aanleg van OV- en fietsinfrastructuur die bijdraagt aan ruimtelijke ordening van dorpen en steden is daarvoor essentieel.
Het kabinet houdt nog vast aan het feit dat de bpm-vrijstelling voor bestelauto’s van ondernemers wordt afgeschaft. In samenwerking met andere branches blijven we werken aan een haalbaar alternatief voor die maatregel.
Het kabinet maakt in de Rijksbegroting een transitiefonds van EUR 24,3 miljard beschikbaar om tot en met 2035 op regionale schaal de problemen met stikstof, water en klimaat op te lossen. Dat was al aangekondigd in het coalitieakkoord. Uiterlijk in juli 2023 moeten provincies aangeven welke maatregelen zij willen nemen. Het kabinet hoopt hiermee de natuur te herstellen, boeren perspectief te geven en voor de bouw de vergunningverlening voor nieuwe woningen en wegen veilig te stellen.
Bouwend Nederland is verheugd dat in deze Rijksbegroting een start is gemaakt met het instellen van het grootschalige Transitiefonds Stikstof. Hierop vooruitlopend heeft het kabinet in deze begroting al 500 miljoen extra ter beschikking gesteld aan provincies om versneld stikstofuitstoot terug te dringen en 250 miljoen om PAS-melders tegemoet te komen. Een goede langetermijnontwikkeling die hopelijk navolging krijgt in het advies dat Johan Remkes na Prinsjesdag zal aanbieden aan het kabinet. We hopen dat Remkes vooral zal aandringen op maatregelen die juist op de korte termijn effect en draagvlak hebben, zoals een goede regeling voor piekbelasters en innovatie. Alleen dan ontstaat er versneld ruimte om de bouw van betaalbare woningen, de infrastructuur, het natuurherstel, een vitale landbouwsector en de energietransitie voorwaarts te stuwen. Als dat betekent dat er in deze begroting meer geld nodig is in 2023, dan zal Bouwend Nederland daar op aandringen. Ondertussen zal de bouwsector zelf de ingezette beweging naar een emissiearme bouwsector doorzetten.
Het kabinet moet prioriteit geven aan de uitwerking van de instemmingswet waarin alle spelregels staan voor uitwerking van de Klimaatfondsgelden. Hierdoor kunnen de beschikbare middelen snel ontsloten worden. Dit is belangrijk om klimaatdoelen te kunnen halen.
Om de doelstellingen voor de gebouwde omgeving te halen, worden subsidieregelingen voor isolatie, hybride warmtepompen, warmtenetten en andere duurzame alternatieven geïntroduceerd, verbreed en geïntensiveerd. Bouwend Nederland is hier blij mee, maar dit an sich leidt nog niet tot versnelling. Hiervoor is opschaling nodig, dus niet meer huisje voor huisje verduurzamen maar gelijksoortige woningen tegelijkertijd.
Wij onderschrijven de nadrukkelijke regierol van de overheid op klimaat en energietransitie zoals in miljoenennota genoemd. Hieronder hangen veel zaken zoals circulariteit, klimaatadaptatie en natuurinclusief bouwen. Het is belangrijk dat verschillende ministeries hier nauwer samenwerken en een eenduidig beleid over formuleren. Dit voorkomt dat er tegenstrijdig beleid ontwikkeld wordt. Als voorbeeld in gebouwde omgeving leiden veel installaties tot een lagere energieprestatie, maar een hogere milieubelasting van materialen. De overheid kan hier als grote opdrachtgever in de gebouwde omgeving veel impact maken. Door versnipperd beleid en vele initiatieven wordt de markt diffuus. Ook hier is regie nodig om structureel beleid en landelijke uniforme prestatie-eisen te maken. Hiermee krijgt de markt de duidelijkheid waar mee ze zich kunnen onderscheiden en daarmee verder kunnen innoveren.
Op dit moment onderzoekt het kabinet verdergaande maatregelen om te voorkomen dat krapte op de arbeidsmarkt het functioneren van Nederland en de uitvoering van belangrijke transities in de weg zit. Maatregelen op de korte termijn zijn beperkt. Bouwend Nederland is daarom in overleg met diverse ministeries en komt binnenkort met een concreet aanvalsplan om de krapte tegen te gaan. Dit plan bevat maatregelen op het gebied van verhoging van de productiviteit, meer inzet op instroom en behoud van arbeidskrachten, en een specifieke vakkrachten regeling voor talenten van buiten de EU.
Bouwend Nederland snapt dat iedereen een steentje moet bijdragen aan de extra uitgaven. Onze sector nam hier recent al haar verantwoordelijkheid met de hoogste loonstijging ooit in de cao Bouw & Infra. We vrezen dat de verhoging van het lage tarief van de vennootschapsbelasting ten koste gaat van de investeringsruimte. Investeringen in technologische innovaties zijn namelijk hard nodig om de huidige krapte op de arbeidsmarkt het hoofd te bieden en verder te innoveren.
Bouwend Nederland stuurt aan op verlenging van Subsidie Praktijkleren. De Subsidieregeling Praktijkleren werkt naar alle tevredenheid en is specifiek bedoeld om werkgevers te stimuleren om praktijk- en werkleerplaatsen beschikbaar te stellen en de juiste begeleiding daarbij te geven. Bouwend Nederland spreekt de hoop uit dat deze regeling ook voor de bouw en techniek structureel verlengd wordt.
Bouwend Nederland is blij dat in de Miljoenennota 33 miljoen structureel beschikbaar komt, om leerlingen in het voorgezet onderwijs betere te begeleiden bij een beroepskeuze.
Rijksbegroting 2023 in licht van koopkracht en grote toekomstopgaven
Prinsjesdag: nieuwe investeringen in toekomstbestendige infrastructuur
Huurverlaging voor lage inkomens en extra middelen voor isolatie woningen
