In mijn bijdrage van 23 mei 2022 heb ik in het kort verslag gedaan van een voorbereidend onderzoek onder gemeenten naar het gebruik van open normen in het omgevingsplan. Eén van de resultaten was dat de meerderheid van de gemeenten die gereageerd hebben gebruik van deze normen gaat maken. In de bijdrage heb ik ook verkennend vooruitgekeken naar de mogelijkheden voor regels met open normen. Hierover was en ben ik vanwege een aantal juridische ontwikkelingen wat bevreesd. Zeker voor die activiteiten die een bijdrage kunnen leveren aan grote maatschappelijke opgaven zoals woningbouw, energietransitie en duurzaamheid.
Ik heb het idee dat beide onderdelen van mijn bijdrage bij elkaar lijken te komen. Gemeenten gaan zoals het zich thans laat aanzien inderdaad gebruik maken van open normen in het omgevingsplan, maar dan in mijn beleving met name in beoordelingsregels voor activiteiten die een geringe impact op de omgeving hebben, die nu ook al met open normen worden gereguleerd (gebruiks- en aanlegactiviteiten) of die eerder op een hoe-vraag betrekking hebben dan op een of-vraag. Dus bijvoorbeeld meer op welke wijze en met welke kwaliteit er gebouwd mag worden, dan of er daadwerkelijk gebouwd mág worden. Regels met open normen komen bij de wat grotere activiteiten niet zelfstandig voor, maar vullen de kaders waarbinnen gebouwd of gebruikt mag worden nader in. In deze zin spreek ik ook wel van begrensde open normen.
De omgevingsplannen die ik in het kader van mijn promotieonderzoek tot op heden heb geanalyseerd hebben met name betrekking op beheergebieden. Dus ingerichte gebieden waarvoor een omgevingsplan voor de bestaande situatie wordt opgesteld. Veelal als pilot om te leren een omgevingsplan te maken of als onderdeel om te komen tot een regelset die gebruikt wordt om te komen tot het gemeentedekkende omgevingsplan. Omgevingsplannen voor nieuwe grotere woongebieden of voor transformatiegebieden kom ik nog niet tegen.
Waar er in het kader van het bestemmingsplan met verbrede reikwijdte juist veel bestemmingsplannen met open normen en beleidsregels voor dergelijke gebieden zijn gemaakt, blijft het naar mijn gevoel nu rustig. In het licht van de invoeringsproblematiek en de complexiteit van het omgevingsplan, alsmede de mogelijkheid van Tijdelijke Alternatieve Maatregelen (TAM) in het kader van het DSO, begrijpelijk. Er vindt hierdoor momenteel geen doorontwikkeling van open normen plaats en er wordt geen invulling gegeven aan de door de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State gegeven criteria. Dit is jammer. Niet dat het opnemen van een regel met een open norm een doel op zich is, maar meer vanuit de gedachte en de inzet van de Omgevingswet dat open normen een bijdrage kunnen leveren aan het op een efficiënte manier regelen van activiteiten die betrekking hebben op de maatschappelijke opgaven. Het onlangs door onder andere de VNG en gezamenlijke stedenbouwkundige bureaus gestarte project ‘Instrumentarium omgevingsplan voor snelle implementatie’ kan hierin wellicht verandering brengen. Mogelijk worden hierin wel regels met open normen voor woningbouw en transformaties opgenomen.
Mogelijk heb ik het mis met vorenstaande en ontbreekt het mij aan inzicht en kennis van in voorbereiding zijnde omgevingsplannen met open normen die juist wel zien op grotere woningbouwprojecten, transformatiegebieden of gebieden waar grootschalige ontwikkelingen plaatsvinden. Ik stel mijn mening dan graag bij.
Vandaar bij deze dan ook een oproep aan degenen die weet hebben van, of betrokken zijn, bij het ontwikkelen en het opstellen van omgevingsplannen voor dergelijke gebieden. Laat het mij weten. Dan kan ik deze omgevingsplannen in mijn onderzoek betrekken. Mijn mailadres is: jur.van.der.velde@rug.nl Alvast bedankt.
KENNISBANK
