Op 16 maart jl. heeft Hajé van Egmond tijdens het webinar ‘Kwaliteitsborging voor het bouwen: aan de slag!’ met vier gasten gesproken over de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Aangezien niet alle vragen van kijkers tijdens het webinar behandeld konden worden, bespreekt hij in deze blog een tweetal vragen dat toen niet aan de orde is gekomen.
Op 1 april 2020 heeft de minister aangegeven dat de Omgevingswet niet per 1 januari 2020 zal worden ingevoerd. Een nieuwe datum zal in de loop van mei 2020 bekend worden gemaakt. Omdat de Wkb onderdeel uitmaakt van de Omgevingswet en is afgesproken dat de Wkb niet voor de Omgevingswet in werking treedt, zal de Wkb dus ook niet per 1 januari 2021 in werking treden.
Zodra een nieuwe datum bekend is voor de Omgevingswet, zal ook een nieuwe datum voor de Wkb bekend worden gemaakt. Dit uitstel zorgt ervoor dat er extra tijd is om te oefenen met kwaliteitsborging. Heeft u de mogelijkheid om te starten – of mee te kijken – met een proefproject, dan is dat de beste voorbereiding op de Wkb!
Onder de huidige wetgeving wordt een omgevingsvergunning voor het bouwen getoetst aan het Bouwbesluit, aan het bestemmingsplan en aan welstand. Onder de Omgevingswet verandert dit; de vergunning wordt in twee activiteiten geknipt:
Alle ruimtelijk aspecten komen te vallen onder de omgevingsplanactiviteit. De gemeente bepaalt de regels en ook in welke gevallen voor een dergelijke activiteit een vergunning nodig is.
De technische eisen komen te vallen onder de technische bouwactiviteit. Of voor de bouwactiviteit een vergunning moet worden aangevraagd, wordt landelijk bepaald. De eisen zelf liggen ook landelijk vast in de opvolger van het Bouwbesluit 2012; het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl).
Zoals toegelicht in het webinar gaat de Wkb alleen gelden voor vergunningplichtige bouwwerken die vallen onder gevolgklasse 1. Valt een bouwwerk onder gevolgklasse 1 (bijvoorbeeld een eengezinswoning), dan geldt geen vergunningplicht, maar een meldingplicht voor de bouwactiviteit. Of u voor de omgevingsplanactiviteit nu nog een vergunning moet aanvragen, is afhankelijk van lokale gemeentelijke regels. In figuur 1 is dat schematisch weergegeven.
Figuur 1 : Omgevingsplan- en bouwactiviteit
U mag in ieder geval pas bouwen als voor beide activiteiten toestemming is verkregen. Dus in geval van de eengezinswoning zult u een omgevingsplanvergunning moeten hebben en vervolgens een kwaliteitsborger moeten inschakelen. In het schema ‘Bouwen onder de Omgevingswet en Kwaliteitsborging’ kunt u stap voor stap zien hoe dit precies werkt.
Na inwerkingtreding van de Wkb zal voor bouwwerken die vallen onder gevolgklasse 1 verplicht een kwaliteitsborger ingeschakeld moeten worden. Ook nu is het echter al mogelijk om te bouwen onder kwaliteitsborging. Dan kan op verschillende manieren:
Vooruitlopend op de invoering van de Wkb hebben BZK, de VNG, Bouwend Nederland, VKBN en andere betrokkenen afspraken gemaakt over de wijze waarop nu al geoefend kan worden met kwaliteitsborging. Projecten die via deze spelregels worden uitgevoerd worden proefprojecten genoemd. Proefprojecten worden centraal geregistreerd door de VNG en de ervaring opgedaan in die projecten wordt verzameld en gebruikt om de invoering straks beter te laten verlopen.
Om een proefproject te starten moet gebruikgemaakt worden van één van de vier voorlopig toegelaten instrumenten en een kwaliteitsborger die aan zo’n instrument voldoet. Verder moeten alle partijen – opdrachtgever, gemeente en aannemer – betrokken worden bij het proefproject en moeten de afspraken in een gezamenlijk plan van aanpak worden vastgelegd. Meer informatie over proefprojecten kunt u vinden op de site van het instituut voor Bouwkwaliteit onder het menu Proefprojecten.
Los van de formele proefprojecten kan iedereen ook zelf aan de slag met kwaliteitsborging. Zo werken diverse aannemers aan een betere interne kwaliteitsborging en oefenen opdrachtgevers met verschillende vormen van kwaliteitsborging. Bij deze pilots verleent de gemeente op de normale wijze de vergunning, maar wordt er wel een kwaliteitsborger ingeschakeld die zijn werk doet volgens de nieuwe wet. Wilt u de gemeente wel betrekken – wat de voorkeur heeft – maak dan vooraf wel goede afspraken (ook over de leges).
Ondanks dat de Wkb wordt uitgesteld is het zaak om door te gaan met voorbereiding op de nieuwe manier van werken. Een bouwproject duurt van initiatief tot start bouw al snel anderhalf tot twee jaar en voor u het weet valt uw project alsnog onder de nieuwe wet. Wilt u met kwaliteitsborging aan de slag, zoek dan een kwaliteitsborger, een aannemer of een gemeente en start!
