De Wet voorkeursrecht gemeenten (Wvg) biedt de mogelijkheid aan gemeenten om eigenaren te verplichten bij een voorgenomen verkoop de eigendom eerst aan de gemeente aan te bieden, waarmee de gemeente een betere uitgangspositie krijgt bij de realisering van de door haar gewenste plannen op haar grondgebied.
In 2017 is weer een toename te zien van het aantal gevestigde voorkeursrechten.
Het dieptepunt van het aantal vestigingen werd bereikt in de crisis: 22 vestigingen in 2014. In 2015 was er sprake van een toename van het aantal gevestigde voorkeursrechten naar 41 vestigingen, echter in 2016 was er sprake van een afname naar 33 vestigingen.
Na een onderzoek van het aantal gepubliceerde vestigingen in de Staatscourant blijkt er ten opzichte van 2016 sprake te zijn van een toename in 2017: 45 vestigingen. Deze toename is te verklaren uit de druk op de woning/vastgoedmarkt en daarmee de grondmarkt.
Wij constateren dat het gemeentelijk voorkeursrecht blijkbaar nog steeds een goed bruikbaar instrument is uit de gereedschapskist van het gemeentelijk grondbeleid
De Wet voorkeursrecht gemeenten biedt naast het behouden van de regiefunctie voor gemeenten een instrument om (ongewenste) prijsopdrijving te voorkomen, maar is niet bedoeld om de reguliere marktwerking tegen te gaan. Het voornaamste doel is het bewaren van de regie over een te ontwikkelen gebied.
Toepassing van het voorkeursrecht:
Versterkt de regisserende rol van gemeenten;
Vergroot het inzicht in de grondmarkt;
Voorkomt prijsopdrijving.
Naast de toename van het aantal voorkeursrechten, die ook goed merkbaar is in onze praktijk, krijgen wij steeds meer te maken met vervolgvragen als het voorkeursrecht eenmaal is gevestigd. Die vragen hebben bijvoorbeeld betrekking op wat voor keuzes een gemeente kan maken als de gronden daadwerkelijk aangeboden worden. Of als een eigenaar zich beroept op een van de ontheffingsmogelijkheden die de Wvg biedt om het voorkeursrecht van het perceel af te halen. Ons kantoor is niet alleen gespecialiseerd in het vestigen van voorkeursrechten, maar ook in de advisering op deze vervolgvragen.
Wij concluderen dat de vestiging van het voorkeursrecht, meer dan voor de crisis selectief, en meer strategisch wordt ingezet. Precies waar deze wet voor bedoeld is.
