Samen met de Provincie Noord-Holland heeft Regio Randstand Noord sinds twee jaar de Samenwerkingsagenda. Hierin werken beide organisaties samen om de woningbouw te versnellen in de provincie Noord-Holland. Zachte plancapaciteit moet vlotter harde plancapaciteit worden en harde plancapaciteit moet zo snel mogelijk tot actie op de bouwplaatsen leiden.
Onderzoek van het EIB (Economisch Instituut voor de Bouw) en Fakton heeft uitgewezen dat er voldoende harde en zachte plancapaciteit is om op termijn aan de woningvraag in de provincie te voldoen. Maar dat heeft op dit moment toch behoorlijk wat voeten in de aarde; bouwkosten stijgen zeer sterk, er is groot gebrek aan vakbekwame medewerkers bij woningbouwers én gemeenten, orderportefeuilles zijn nu al overvol, gemeentelijk beleid wisselt hier en daar en er is een opeenstapeling van eisen op het gebied van duurzaamheid en klimaatadaptief bouwen. Daarnaast wordt ook sociale woningbouw in de programmering opgenomen, terwijl daar vaak geen rekening mee was gehouden.
De afgelopen periode heeft Regio Randstad Noord concrete knelpunten verzameld. Met een oproep aan de woningbouwers, telefonische interviews en bespreking van dit onderwerp in verschillende overleggen is een vrij compleet beeld ontstaan voor de Provincie Noord-Holland.
Knelpunten top 4
De top vier van door bouwers gesignaleerde knelpunten:
Opeenstapeling van nieuwe eisen
Klimaatveranderingen en maatregelen op het gebied van energiezuiniger leven vertalen zich ook naar de woningbouw. Veel bouwbedrijven zien zich geconfronteerd met nieuwe eisen die soms nog gedurende de bouwperiode worden toegevoegd. Dit vraagt expertise, innovatief bouwen in goed contact met ketenpartners, flexibiliteit. De bouwprijs wordt hiermee ook omhoog bijgesteld.
Daar komt nog bij dat gemeenten sociale woningbouw in plannen opnemen terwijl daar vooraf geen rekening mee is gehouden. Dat heeft tot gevolg dat binnen de budgetten de gevraagde eisen niet of zeer moeilijk kunnen worden gerealiseerd.
Stijging van de bouwkosten
De capaciteit van de bouwsector schiet tekort en daarnaast zijn er de volgende oorzaken aangegeven; het afgeven van vergunningen duurt te lang, nutsaansluitingen worden niet tijdig aangebracht, onderaannemers en zzpers werken vaak in regie en niet met een vaste prijs. Deze oorzaken versterken elkaar ook nog eens onderling.
Eén van de woningbouwers: Doordat de doorlooptijd ongewis is, ontstaan nieuwe financiële risicos. Je wilt weten of je aan het einde van de rit er wat aan overhoudt en niet alleen maar je mensen aan het uitbetalen bent. Laat staan dat je er fors bij inschiet en de continuïteit van je bedrijf in gevaar komt.
Wisselend beleid van provincie en gemeenten
Diverse bouwers constateren dat na de gemeenteraadsverkiezingen van vorig jaar projecten on hold zijn gezet; dat de scope van een gemeenteraad is veranderd. Daar komt bij dat het beleid van de gemeente en de provincie niet altijd op één lijn liggen als het gaat om buitenstedelijk gebied. Woningbouwer: Hierdoor gaan dorpen op slot, vergrijzen en krijgen geen nieuwe, vaak jongere bewoners. We zouden kunnen helpen bij het maken van bestemmingsplannen, zodat er sneller bouwlocaties beschikbaar komen. Dit werkt bij kleine gemeenten goed. Verschillende woningbouwers signaleren daarnaast te weinig concrete plancapaciteit. Het lijkt in de grote lijn, naar buiten toe wel in orde, maar de zachte plancapaciteit is niet of nog steeds niet omgezet naar harde plancapaciteit. En harde plancapaciteit komt vaak niet tot uitvoering.
Te weinig bouwvakkers en te weinig ambtenaren.
Eén van de geïnterviewde bouwers: Gemeenten zeggen dat ze snel woonruimte willen realiseren, maar aan de andere kant worstelen ze met het snel doorstromen van projecten. Veel geïnterviewden gaven aan dat men beperkte capaciteit aan menskracht ervaart bij de gemeenten. Ook aan de kant van de woningbouwers is gebrek aan personeel. In de afgelopen crisis hebben veel bouwvakkers de bedrijfstak verlaten en komen vaak niet meer terug of ze komen terug als zzper. Bouwend Nederland onderneemt, veelal samen met de opleidingsbedrijven Bouwmensen en Espeq Opleidingen, tientallen acties om de instroom van jongeren en andere doelgroepen in de bouw te bevorderen.
Toekomst woningbouw
Naast de gezamenlijke aanpak van knelpunten, ondernemen de Provincie en Bouwend Nederland ook andere acties om de toekomst van de sector te verbeteren. Zo wordt aan leden voorlichting gegeven over alternatieven voor aardgasgebruik, innovatief bouwen en energiebesparingen in de woningbouw. In de Gemeentelijke Bouw- en Infra-overleggen die Bouwend Nederland met 25 Noord-Hollandse gemeenten heeft, wordt overleg op maat gestimuleerd tussen woningbouwers en gemeenten. Ten derde willen de Provincie en Bouwend Nederland het aantal Duurzame Aanbieders vergroten. Met middelen van het Ministerie van BZK en Bouwend Nederland zal geïnvesteerd worden in kleinschalige lokale initiatieven van bouwers en installateurs. Deze initiatieven zijn gericht op de verduurzaming van de woningvoorraad door particulieren.
