"De kernpublicatie over het WoON2018, die in opdracht van BZK door Companen is gemaakt, heeft als titel ""Ruimte voor wonen"". Het rapport bevat op hoofdlijnen de belangrijkste bevindingen over de Nederlandse Woningmarkt in 2018. In de publicatie wordt een vergelijk gemaakt met de voorgaande WoON-jaren. Enkele belangrijke uitkomsten worden hieronder alvast weergegeven."
Afname goedkope en dure scheefheid
Een deel van de huishoudens in de huurtoeslagdoelgroep (25%) woont eigenlijk te duur: in een woning met een huur boven de aftoppingsgrens (dure scheefheid). En een deel van de gereguleerde corporatiewoningen wordt bewoond door huishoudens met een middeninkomen of een hoog inkomen (goedkope scheefheid). De goedkope scheefheid nam tussen 2015 en 2018 verder af met bijna 75.000 huishoudens tot circa 457.000. De dure scheefheid nam tot 2015 nog toe, maar daalde daarna met circa 56.000 tot nog circa 346.000 in 2018. De invoering van passend toewijzen heeft aan die kentering bijgedragen.
Huurquote en woonquote in de huursector stabiel
In 2018 betaalden huurders gemiddeld 603 euro huur (nog zonder huurtoeslag). Inclusief bijkomende woonuitgaven (zoals gas en elektra) betaalden huurders in 2018 gemiddeld 683. Dit is een toename met 4% ten opzichte van 2015, terwijl het netto besteedbaar inkomen van huurders in dezelfde periode met 5% steeg. De huurquote (het deel van het inkomen dat aan huur opgaat) daalde daardoor licht met 0,2 procentpunt. De netto woonquote, waarin ook de bijkomende woonuitgaven zitten, daalde met 0,7 procentpunt. Ook bij de aandachtsgroep voor de huurtoeslag daalden deze quotes, de betaalbaarheid voor het wonen is voor hen verbeterd.
Verhuisdynamiek aanmerkelijk toegenomen
Sinds 2015 is onder alle huishoudensgroepen het aantal verhuizingen aanzienlijk (met 30%, ofwel 265.000 huishoudens in de twee jaar voor elk WoON) toegenomen. Het aantal koopstarters (huishoudens die voor het eerst een woning kopen vanuit een huurwoning of een onzelfstandige woonsituatie), nam tussen 2015 en 2018 aanmerkelijk toe, maar vooral de doorstroming binnen de koopsector heeft de afgelopen jaren een enorme impuls gekregen. Vooral gezinnen en paren in de leeftijd van 35 jaar en ouder verhuisden vaker dan in de voorgaande periode. Door het aantrekken van de woningmarkt zijn veel van deze huishoudens in staat geweest hun oude woning te verkopen en een nieuwe woning te kopen.
Verhuisgeneigdheid stabiel
Sinds 2015 is de harde verhuisgeneigdheid (huishoudens die beslist willen verhuizen of al een woning hebben gevonden) op 9% vrijwel stabiel gebleven. Bijna een kwart (23%) van de huishoudens wil misschien verhuizen. Ondanks het toegenomen aantal verhuizingen in de afgelopen jaren blijven veel huishoudens open staan voor een mogelijke verhuizing. De woonwens van doorstromers die beslist willen verhuizen richt zich voor 60% op de koopsector en voor 40% op de huursector. Van de verhuisgeneigde doorstromers die een woning willen kopen, wensen acht op de tien huishoudens een eengezinswoning. Huishoudens die willen huren, zoeken vaker een appartement dan een eengezinswoning.
Grote oriëntatie op eengezinskoopwoningen
De verhuiswensen van beslist verhuisgeneigden duidt op een grote vraag naar eengezinskoopwoningen, groter dan het aanbod dat beschikbaar zou komen van deze huishoudens. Van de beslist verhuisgeneigden woont een kleine 20% in een eengezinskoopwoning, terwijl ruim 40% van de wensen uit deze woningen bestaat. Ook de voorkeur voor koopappartementen neemt toe, maar is beduidend kleiner dan de vraag naar eengezinswoningen.
Vraag naar huurappartementen van starters
Slechts een beperkte groep potentiële doorstromers kiest bij verhuizing opnieuw voor een huurappartement. Oudere huishoudens richten zich vaak op een huurappartement, maar verhuizen weinig. Onder de verhuisgeneigden uit de koopsector is er maar beperkt vraag naar huurappartementen, zodat in theorie een overschot zou kunnen ontstaan. Dat wordt echter opgevuld door starters, zodat per saldo de vraag naar huurappartementen op basis van de verhuiswensen stabiel is.
Vraag midden- en hoge inkomens naar gereguleerde huurwoningen
Ruim driekwart (77%) van de vraag van verhuisgeneigde doorstromers die een woning willen huren, richt zich op de gereguleerde huursector. Corporaties kunnen onder de huidige regelgeving maximaal 20% van hun vrijkomende gereguleerde huurwoningen toewijzen aan huishoudens met een middeninkomen of een hoog inkomen. Corporaties gebruiken deze mogelijkheid maar zeer beperkt. Verhuisgeneigde midden- en hogere inkomens die willen huren, zoeken echter voor een belangrijk deel een gereguleerde huurwoning.
Kostenbesparing en woningverbetering drijvers onder verduurzaming particuliere voorraad
Veel eigenaar-bewoners investeren in de energiezuinigheid van hun woning. In de afgelopen vijf jaar regelmatig toegepaste maatregelen zijn het vervangen van de CV ketel voor een zuiniger exemplaar (38%), het aanbrengen van dubbel glas (29%) en het isoleren van daken, muren, vloeren en wanden (25%). Een aanzienlijk deel van de eigenaar-bewoners investeert echter niet in de energetische kwaliteit van hun woning, omdat zij het beeld hebben dat hun woning al energiezuinig genoeg is (37% van de woningeigenaren die niet hebben geïnvesteerd). Deze perceptie van de energiezuinigheid van de eigen woning is een potentiële rem op verdere verduurzaming. Ongeveer één op de vijf huishoudens die hun woning energiezuinig genoeg vinden, heeft een woning heeft met energielabel D of slechter en een even grote groep heeft een woning met energielabel C. De betaalbaarheid van verduurzamen speelt eveneens een rol; de bekendheid van eigenaar-bewoners met mogelijke financieringsregelingen lijkt klein. Men financiert energiebesparende maatregelen voornamelijk met eigen geld (92%). Kostenbesparing en comfort zijn de incentives achter de verduurzaming in de koopsector; onderhoud en woningverbetering zijn drijvende krachten waarop verduurzaming meelift.
