"De vier brancheverenigingen in het Lente-akkoord signaleren 8 knelpunten bij de invoering van de BENG-eisen. In hun reactie op de internetconsultatie geven ze het ministerie gericht advies voor de aanpassing van de BENG-eisen, en ook van het voorliggende Bouwbesluit."
1. Stijgende investeringen voor verhuurders
Op technisch vlak hebben we de afgelopen jaren voldoende kennis en ervaring opgedaan om de stap naar bijna energieneutraal te maken. Op financieel vlak blijken verhuurders echter tegen grenzen aan te lopen. Het geld kan maar één keer worden uitgegeven. Door de extra benodigde investeringen zullen zij bijvoorbeeld niet 6, maar 5 woningen kunnen bouwen voor hetzelfde geld.
Advies: Verruiming van de EPV-systematiek naar woningen die aan BENG (2020) voldoen zou hiervoor een oplossing kunnen zijn. En compenseer verhuurders die extra onrendabele investeringen plegen door een dienovereenkomstige verlaging van de verhuurdersheffing.
2. Planning invoering BENG-eisen en NTA 8800
De software is vermoedelijk pas in oktober 2019 gereed en gevalideerd. Pas dan kunnen bedrijven gaan rekenen aan hun ontwerpen. Drie maanden tot de geplande invoeringsdatum van 1 januari 2020 is te kort. Het is een tijdrovend traject om te kijken hoe de verschillende maatregelen op elkaar inspelen en wat het beste past bij een specifiek project. Voor een soepele ontwikkeling van een woningproject is een periode van minstens 9 maanden noodzakelijk. En voor grootschalige ontwikkelingen met hoogbouw of multifunctionele ontwikkelingen is minimaal een jaar nodig.
Advies: invoering van NTA 8800 en BENG-eisen op zijn vroegst per 1 juli 2020.
3. BENG-1 aanscherpen, ja of nee?
De ambitie moet vooral blijken uit de samenhang van de drie eisen. De BENG-1 eis is door BZK zo vastgesteld dat BENG-2 en BENG-3 maatgevend worden. Hierdoor blijft het mogelijk om alle woningtypes nog te kunnen bouwen. Deze flexibiliteit waarderen wij.
Advies: Neem de tijd om te analyseren waar de knelpunten liggen bij BENG-1. Wellicht is een verdere differentiatie in woningtypen verstandig.
4. Aanscherpen Bouwbesluit-eisen woningschil
Een aantal waarden die in het huidige Bouwbesluit zijn opgenomen als vangnet-eis voor de isolatiewaarde van glas en kozijnen, en de grenswaarde voor de luchtdoorlatendheid van woningen, lopen achter ten opzichte van de huidige bouwpraktijk. Deze grenswaarden kunnen zonder grote (kosten)consequenties gemakkelijk aangescherpt worden.
Advies: Scherp de u-waarden raam aan naar 1,4 W/m2K of 1,2 W/m2K. En scherp de grenswaarde voor de luchtdoorlatendheid aan, bijvoorbeeld naar 0,4 voor alle woningtypen. Deze aanvullingen kunnen ervoor zorgen dat de BENG-1 eis anders gaat werken dan we vooraf gedacht hadden. De grenswaarde van de BENG-1 eis wordt dan alleen bepalend als de gebouwvorm of de bouwmassa flink afwijkt. Alleen in dat geval wordt BENG-1 kritisch.
5. Aansluiting op het warmtenet
BENG 3 stelt eisen aan het percentage hernieuwbare energie. Bij de traditionele warmtenetten is dit percentage nog erg laag, waardoor aanvullend grote hoeveelheden PV nodig kan zijn soms meer dan op het dak past. In de wet wordt gerept van een mogelijke vrijstelling.
Advies: Meer duidelijkheid scheppen over deze mogelijke vrijstelling.
6. Primaire Energie Factor: gerealiseerde waarde invoeren
Het PBL heeft in januari de inschatting van de waarden voor het in 2020 te realiseren percentage duurzame energie naar beneden bijgesteld. De PEF is gekoppeld aan het percentage duurzame energie.
Advies: pas de PEF voor de BENG-berekeningen aan naar de nieuwste inzichten.
Advies: pas in het vervolg de PEF elke vijf jaar aan, met reële, kleinere stappen in plaats van nu ineens één hele grote. Dit pleidooi heeft wel vergaande gevolgen voor de nu gemaakte berekeningen: per woning is er dan een equivalent van drie zonnepanelen extra nodig. Hiermee mogen BENG nieuwbouwwoningen met recht bijna energieneutraal genoemd worden.
7. Temperatuuroverschrijdingseis juli is nog niet bekend gemaakt
Dit is problematisch aangezien de benodigde maatregelen daardoor nog niet meegenomen kunnen worden in de energieberekeningen. Dit betekent dat de energieberekeningen die tot nog toe zijn uitgevoerd nog niet compleet zijn, en er nog aanvullende kosten voor zonwering gemaakt zullen moeten worden.
Advies: maak de grenswaarde voor de temperatuuroverschrijdingseis snel bekend en geef de bouwwereld voldoende tijd om deze eis in nieuwe gebouwen te implementeren.
8. Genormeerd inzicht in energierekening koppelen aan software
Zorg dat de energieprestatieberekening ook inzicht geeft in de gemiddelde hoogte van de energierekening van de toekomstige bewoner. De NTA-methodiek voorziet als toetsmethode hier niet in, maar dit is wel eenvoudig uit de gegevens te herleiden.
Advies: faciliteer de softwarebouwers om de uitbreiding van deze NTA-rekenmethodiek met een gebruiks- en maatwerkadviesmodule mee te nemen in de ontwikkeling van hun softwarepakket.
De afgelopen drie maanden zijn de concept geadviseerde BENG-eisen onderwerp geweest van een ZEN themagroep. Nieman RI heeft 12 woningprojecten op de concept BENG-eisen onderzocht en hun conclusies met de ZEN themagroep BENG eisen besproken. Deelnemers aan deze themagroep waren:
Nico Blaauw (Trebbe Wonen), Henk Bouwmeester (tekstschrijver), Jos van Boxtel (Stebru Bouwgroep), Mark Evers (Van Campen Bouwgroep), Irmine van der Geest (Syntrus Achmea RE&F), Ben Giesbers (Stichting Christelijke Woningcorporatie), Dick van Ginkel (Van Wijnen Midden), Niek Habraken (KleurrijkWonen), Sven Hillecamp (De Alliantie Ontwikkeling), Christiane Hogeweg (Aedes), Jochem Joosten (Synchroon), Marco Kranenburg (ERA Contour), Sebastiaaan Luchies (Koopmans Bouwgroep), Edgar van Niekerk (Bouwend Nederland), Johan Riezebos (Ter Steege Bouw Vastgoed Rijssen), Jasper Ritsema (Aalberts Ontwikkeling), Ivo van Rooy (Saint-Gobain Construction), Stefan de Ruijter (Hurks Vastgoedontwikkeling), Niels Sijpheer (EnergyGO), Theo Smits (Heijmans Vastgoed), Jan van Veen (Geveke Bouw), Jos de Vries (BPD).
Het onderzoek is uitgevoerd door Marit Cornelisse, Theo Haytink, André Kruithof en Harm Valk (Nieman RI). Voorzitter themagroep: Claudia Bouwens (Lente-akkoord ZEN).
