"Het Nederlandse energiesysteem moet ingrijpend worden veranderd. Fossiele brandstoffen maken plaats voor hernieuwbare energie, zoals wind en zon. Over deze energietransitie zijn Europese en landelijke afspraken gemaakt. Alle provincies zetten zich, samen met partners zoals woningbouwcorporaties, bedrijven, gemeenten en inwonerscollectieven in om te voldoen aan die afspraken. De vijf provinciale Rekenkamers hebben in hun rapport ‘Energie in transitie’ in kaart gebracht hoe ver de twaalf provincies zijn met energietransitie."
In hun rapport doen de Rekenkamers aanbevelingen voor de manier waarop Provinciale Staten hun rol bij energietransitie kunnen invullen. Ook hebben de Rekenkamers aanbevelingen geformuleerd om in de toekomst beter zichtbaar te kunnen maken wat de bijdrage van de provincies is, om te zorgen dat provincies van elkaar kunnen leren en om te kunnen sturen op doelen die veelal ver in de toekomst liggen. Het rapport is op 13 december 2018 aangeboden aan de heer Bovens, voorzitter van het Interprovinciaal Overleg en tevens commissaris van de Koning in Limburg.
Theo Bovens, voorzitter van het IPO-bestuur: Goed dat de Rekenkamers dit samen hebben onderzocht. Het gaat immers om een actueel thema met een enorme opgave. Als voorzitter van het IPO-bestuur zie ik de aanbevelingen als steun voor de weg die we hebben ingeslagen als provincies om nadrukkelijker in IPO verband samen te werken aan regionale-energiestrategieën. En daar ben ik blij mee.
Alle provincies hebben een programma dat zich richt op de energietransitie. Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat er veel verschillende termen worden gebruikt voor doelstellingen en instrumenten. Terwijl de insteek bij de provincies de afgelopen jaren in grote lijnen dezelfde is geweest: energie besparen enerzijds en hernieuwbare energie opwekken anderzijds. De Rekenkamers bevelen aan om zoveel mogelijk dezelfde begrippen te hanteren bij de formulering van ambities en het vaststellen van doelen. Omdat het vaak gaat om doelstellingen die verder in de toekomst liggen, is het belangrijk om te weten of de plannen wel haalbaar zijn. Door tussendoelen te formuleren, kan tussentijds worden bijgestuurd, zo adviseren de Rekenkamers.
De provincies kunnen veel van elkaar leren over de verschillende instrumenten die ze inzetten voor energietransitie. De Rekenkamers hebben ook gekeken naar het geld dat de provincies aan energietransitie uitgeven, maar een goede vergelijking is niet te maken. Dat komt omdat ze allemaal op een andere manier de middelen administreren. De Rekenkamers vinden het belangrijk dat de provincies op een onderling vergelijkbare manier aan het publiek kunnen verantwoorden hoeveel geld zij (ieder voor zich en gezamenlijk) besteden aan energietransitie en wat daarmee gerealiseerd wordt.
De samenwerking die voor de energietransitie nodig is, vraagt om gezamenlijke plannen van provincie en partners. Omdat de ontwikkelingen op het gebied van energietransitie snel gaan, is een programma nodig dat daarvoor ruimte biedt. Bij het opstellen van de toekomstige programmas voor energietransitie, waarin CO2-reductie en -opslag in een aantal provincies naar verwachting een grotere plek zullen innemen, zijn dit aandachtspunten voor Provinciale Staten.
Nellie Verbugt, voorzitter van het bestuurlijk begeleidingscollege van het onderzoek: Door het rapport op dit moment, enkele maanden voor de Statenverkiezingen, uit te brengen, kan het door de Staten benut worden voor de vormgeving van het energiebeleid in de volgende statenperiode.
Over de provinciale Rekenkamers
De vijf provinciale rekenkamers (Noordelijke Rekenkamer, Randstedelijke Rekenkamer, Rekenkamer Oost-Nederland, Rekenkamer Zeeland en Zuidelijke Rekenkamer) doen onafhankelijk onderzoek naar de uitvoering van het provinciaal beleid. De onderzoeksrapporten zijn openbaar en worden behandeld in de vergaderingen van Provinciale Staten. Provinciale Staten besluiten vervolgens wat er met de conclusies en aanbevelingen gedaan wordt.
Op deze wijze dragen de provinciale rekenkamers bij aan de kwaliteit van het provinciaal bestuur en aan het vergroten van de publieke verantwoording.
