De Rekenkamercommissie ’s-Hertogenbosch deed onderzoek naar het grondbeleid van de gemeente. Om te zorgen dat de gemeenteraad met het grondbeleid een sterke rol kan spelen bij bijvoorbeeld woningbouw en duurzaamheid.
De rekenkamercommissie wil met het onderzoek laten zien in hoeverre de gemeente de ambities en doelstellingen die zijn opgenomen in het grondbeleid realiseert. En hoe de gemeente het grondbeleid invult en hoe dit bijdraagt aan de doelen die de gemeente heeft op (beleids)thema’s als wonen, duurzaamheid en beheer en onderhoud van de openbare ruimte. In het onderzoek beschrijft de commissie een aantal goede voorbeelden uit andere gemeenten.
De gemeente voert een grondbeleid. Doel van dit beleid is dat grond in voldoende mate en op tijd beschikbaar is. Bijvoorbeeld voor woningbouw, wegen, voorzieningen of natuur. Er bestaan verschillende vormen van grondbeleid. De gemeente ’s-Hertogenbosch koopt zelf grond om doelen op andere terreinen te bereiken. Dit heet actief grondbeleid. Die doelen zijn onduidelijk en voor de raad niet zichtbaar. Dit geldt vooral bij de aanvang van projecten. Ambtenaren ‘in het veld’ maken de keuzes, op basis van hun professionaliteit. Discussies en besluitvorming in de gemeenteraad over grondbeleid gaan over financiën. Dit terwijl de raad (ook) over die andere, (beleids)inhoudelijke doelen zou moeten gaan.
Het college heeft in het Bestuursakkoord 2022-2026 een aantal plannen voor een betere informatievoorziening aan de raad opgenomen. Het onderzoek van de rekenkamercommissie ondersteunt deze voornemens in het bestuursakkoord.
De rekenkamercommissie doet de aanbeveling om het grondbeleid in de jaarstukken die de gemeenteraad ontvangt toegankelijker en inhoudelijker te maken. En daarin ook aan te geven wat de inhoudelijke doelen van de projecten zijn.
Het advies is ook om orde aan te brengen in de rapportages aan de raad over afzonderlijke projecten. Dit kan in een herkenbaar startdocument van een project. Daarin zou het college meer inzicht moeten geven in de keuzes die ze in het grondbeleid maakt. Ook de keuze voor wel of geen actief grondbeleid is hierin goed te onderbouwen.
Onderhandelingen van het college over grondtransacties zijn meestal vertrouwelijk. Dit maakt democratische controle van de gemeenteraad lastig. De rekenkamercommissie adviseert om hier een oplossing voor te bedenken en maatwerk toe te passen.
In het onderzoek staat ook de aanbevelingen het grondbeleid van ’s-Hertogenbosch waar mogelijk te verrijken door gebruik te maken van voorbeelden uit andere gemeenten.
De gemeenteraad behandelt het rapport op 4 oktober 2022. Het college van burgemeester en wethouders stuurt nog een reactie naar de gemeenteraad.
De rekenkamercommissie adviseert de gemeenteraad. Zij is onafhankelijk van de gemeente, het college en de gemeenteraad en bepaalt zelf welke onderwerpen ze onderzoekt. De onderzoeken gaan over of de gemeente haar doelen goed bereikt. De commissie werkt met onderzoek mee aan een goed werkend gemeentebestuur. De rekenkamercommissie heeft speciaal aandacht voor de maatschappelijke effecten. Ook kijkt de commissie hoe de politieke sturing van de raad kan verbeteren.
