Om te weten hoe mensen in het verleden leefden, hoe we onze huizen bouwden, steden vestigden of onze internationale handelsnetwerken opzetten, zijn we naast de vaak summiere schriftelijke bronnen aangewezen op de resten uit het verleden die nog altijd in de bodem aanwezig zijn.
Die resten zijn bronnen van informatie: archiefstukken in feite. Een archeologische opgraving kan ons veel gegevens verschaffen over dit verleden. Dan moeten we wel de juiste vragen op ons bodemarchief loslaten. Daarom is in de afgelopen jaren het archeologisch veld onder leiding van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed aan de slag gegaan om vanuit een nationaal perspectief de essentiële vragen te formuleren. Dat heeft een onderzoeksagenda van 117 vragen opgeleverd.
Waarom archeologisch onderzoek en opgraven?
Na het invoeren van het Europese
Verdrag van Malta
(1992) dat sinds 2007 verankerd is in de Nederlandse wetgeving, is het aantal opgravingen enorm toegenomen. Waar waardevolle archeologische resten in de bodem aanwezig (kunnen) zijn, mag niet meer zomaar worden gebouwd. Eerst moet worden opgegraven, tenminste als behoud
in situ
(op de plek zelf) niet mogelijk is. Dat is hoe we in Nederland archeologische monumentenzorg hebben geregeld, maar waarom doen we dit eigenlijk? Wat willen we weten over het verleden, en hoe komen we dat te weten? Wat zijn bovenregionaal belangrijke vragen, waar je lokaal op aan kunt haken? Archeologische vindplaatsen zijn bronnen van informatie en opgravingen op die plekken dienen om historisch waardevolle gegevens veilig te stellen. Die gegevens zijn bouwstenen die het mogelijk maken het verhaal van onze geschiedenis aan te vullen, en misschien zelfs te corrigeren.
Verbeteracties Archeologie
Een paar jaar geleden heeft de toenmalige staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap voorstellen gedaan om de manier waarop de archeologiebeoefening functioneert te verbeteren. Kernbegrippen: selectiever en beter. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed kreeg de opdracht daarvoor te zorgen. Samen met andere overheden en de archeologische sector (opgravingsbedrijven, universiteiten etc.) is de laatste jaren hard gewerkt aan gereedschappen die moeten helpen slimme keuzes te maken. Eén daarvan is een update van de zogeheten Nationale Onderzoeksagenda Archeologie (
NOaA
). Die
NOaA
2.0 is op 1 april 2016 online gegaan:
www
.
NOAA
.nl
.
