Het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu adviseert nieuwe, hogere achtergrondwaarden vast te stellen voor twee soorten PFAS: PFOS perfluoroctaansulfonaten en PFOA perfluoro octanoic acid . Voor PFOS adviseert het RIVM een achtergrondwaarde van 1,4 microgram per kilogram droge stof. Voor PFOA is dit 1,9 microgram per kilogram droge stof.
De nieuwe achtergrondwaarden bieden de rijksoverheid de mogelijkheid het zogeheten Tijdelijk handelingskader PFAS aan te passen.
PFAS zijn door de mens gemaakte stoffen die van nature niet in het milieu voorkomen. De laatste jaren bleken PFAS op meer plekken in het milieu voor te komen dan eerder gedacht. Ze worden in veel producten gebruikt. Daardoor zijn deze stoffen in het milieu terechtgekomen. Dat is ook gebeurd doordat fabrieken PFAS hebben uitgestoten en door incidenten waarbij de stoffen vrijkwamen.
De nieuwe achtergrondwaarden zijn afgeleid uit onderzoek naar de aanwezigheid van 29 PFAS-verbindingen in de Nederlandse bodem. Bij deze achtergrondwaarden is geen sprake van risico’s voor de gezondheid of het ecosysteem. Grond of bagger waarvan de concentraties van PFOS perfluoroctaansulfonaten en PFOA perfluoro octanoic acid niet hoger zijn dan de achtergrondwaarden, kan volgens de uitgangspunten van het Besluit bodemkwaliteit meestal zonder restricties op de landbodem worden gebruikt.
In 2019 leidde het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu al tijdelijke achtergrondwaarden af. Die waarden waren gebaseerd op beschikbare metingen van onderzoek van andere partijen naar PFAS-concentraties in relatief schone gebieden. Om een compleet landelijk beeld te krijgen van de aanwezigheid van PFAS in de bodem heeft het RIVM nieuw onderzoek gedaan op meer dan 100 locaties in Nederland. Daarmee vormt dit onderzoek een afspiegeling van het bereik van de concentraties die kunnen worden aangetroffen in het landelijk gebied.
Samenvatting
Het RIVM heeft onderzocht wat de concentraties van de stoffen PFAS zijn in de bodem op landbouw- en natuurlocaties verspreid over Nederland. PFAS staat voor poly- en perfluoralkylstoffen. Dit zijn door de mens gemaakte stoffen die van nature niet in het milieu voorkomen. Bekende PFAS zijn PFOS, PFOA en GenX. PFAS worden in veel producten gebruikt. Daardoor zijn deze stoffen in het milieu terechtgekomen. Dat is ook gebeurd doordat fabrieken PFAS hebben uitgestoten en door incidenten waarbij de stoffen vrijkwamen. De stoffen zitten nu onder andere in de bodem, in bagger en in het grond- en oppervlaktewater.
Op basis van de concentraties zijn voor twee veelvoorkomende PFAS (PFOS en PFOA) zogenoemde achtergrondwaarden bepaald. Een achtergrondwaarde geeft aan hoeveel PFAS er al in de bodem zit. Als grond een lagere concentratie PFAS heeft dan de achtergrondwaarde, dan kan deze grond verplaatst worden binnen de regels van het Besluit bodemkwaliteit.
De achtergrondwaarden gelden voor heel Nederland. In 2019 heeft het RIVM al tijdelijke achtergrondwaarden bepaald. Die waarden waren gebaseerd op beschikbare metingen van derden van PFAS-concentraties in relatief schone gebieden. Om een compleet landelijk beeld te krijgen van de concentraties PFAS in de bodem heeft het RIVM nieuw onderzoek gedaan op meer dan 100 locaties in Nederland.
De nieuwe, landelijke achtergrondwaarden zijn hoger dan de tijdelijke achtergrondwaarden uit 2019. Dit komt omdat toen een extra marge is gebruikt. Door de manier waarop dit onderzoek is uitgevoerd, is dat niet meer nodig.
In het huidige onderzoek zijn niet alleen bodemmonsters van landbouwen natuurlocaties onderzocht, maar ook van bebouwd gebied. Hieruit blijkt dat de concentraties PFAS op deze plekken doorgaans hoger zijn dan op locaties met landbouw- en natuur.
Gerelateerde info:
- Met verruimde PFAS-norm kan infrasector weer van start (Bouwend Nederland)
- Geen verschil in uitloging van PFAS uit grond en bagger (RIVM)
- PFAS: meer verantwoorde ruimte voor grondverzet (Rijksoverheid)