‘We zijn er voor mensen die zich anders niet redden op de woningmarkt. Dat is de Nederlandse traditie van de volkshuisvesting. Daar mogen we trots op zijn. Woningcorporaties zijn de hoeders daarvan, maar ze hebben de laatste jaren te strak aan de ketting gelegen. Gelukkig zijn we daar vanaf. Het betekent wel dat er nu hoge verwachtingen zijn.’ Dat zei minister Hugo de Jonge op 9 juni 2022 voor een volle zaal met bestuurders en toezichthouders van woningcorporaties.
De Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) was te gast op een bijeenkomst van Aedes en VTW, de verenigingen van woningcorporaties respectievelijk hun toezichthouders. Ontspannen lichtte hij zijn beleid toe, lopend tussen ruim 150 bestuurders en toezichthouders. En vervolgens ging hij in gesprek met de aanwezigen in Fort Voordorp aan de rand van Utrecht.
Voorafgaand deden de voorzitters van Aedes en VTW de aftrap. Guido van Woerkum (VTW) was scherp: ‘Corporaties zijn 10 jaar lang gekneveld, het is nu tijd om weer aan de slag te gaan.’ Martin van Rijn (Aedes) formuleerde meteen zijn verwachtingen van de minister: ‘Niemand is tegen samenwerking, maar in de praktijk leidt het tot veel discussies. We hebben gevraagd om een minister van VRO, die meer regie neemt en partijen aanspreekt om samenwerking tot stand te brengen.’
De Jonge had daar al ervaringen mee opgedaan: ‘Ja, iedereen wil regie, maar als het de eigen positie raakt, hoor ik al snel dat ik het niet te gek moet maken. Terwijl ik dacht: ik ben nog maar net begonnen. Weet je, ik kan helpen met geld, afspraken, regels en wetten. Maar in mijn eentje krijgt ook een minister niet zoveel voor elkaar. We moeten het vooral met elkaar doen, creativiteit aanboren, de mouwen opstropen. Draag vooral oplossingen aan, maar jullie mogen altijd een beroep op mij doen.’
Toch werd de minister gevraagd of hij niet steviger zou moeten sturen: ’30 procent sociale woningbouw is nu geformuleerd als een streven. Is dat wel hard genoeg, gebeurt het dan wel?’ De Jonge was glashelder over het doel: ‘We moeten naar een betere spreiding van sociale huur. De optelsom van alle lokale beslissingen lost het niet op.’ En hij erkende dat er dan soms een stok achter de deur nodig is. ‘Het helpt ook de discussie in de gemeenteraad als de provincie kan zeggen: we weten dat je het niet wilt, maar we gaan het toch doen.’
Op vergelijkbare wijze beargumenteerde hij de meerwaarde van de landelijke prestatieafspraken die hij met woningcorporaties aan het maken is. Daarin wordt vastgelegd wat corporaties gaan doen met het geld dat vrijkomt als gevolg van het afschaffen van de verhuurderheffing. De afspraken gaan zowel over nieuwbouw, betaalbare huren, verduurzaming als leefbaarheid. Planning is dat die afspraken nog voor de zomer zijn afgerond.
De Jonge: ‘Zulke afspraken zijn voor alle partijen een goed idee. Het geeft richting aan de afspraken die corporaties in het land overal met gemeenten maken. Daarom zitten gemeenten, provincies en huurders er ook bij aan tafel.’
In de discussie na het vertrek van de minister kwamen nog veel knelpunten aan de orde. Maar ook werd het gevoel uitgesproken dat ‘er weer een minister is, die het belang van corporaties en hun opgaven herkent. Een verademing.’ Aedes-voorzitter Martin van Rijn zag de discussie de laatste maanden veranderen: ‘We zijn het wel eens over wat we moeten doen, we hebben het er nu over hoe we dat aanpakken. Hoe heffen we de obstakels op? De urgentie is hoog, zie het als een crisisaanpak. We moeten de afspraken gewoon halen. Punt.’
