Het coronavirus houdt de maatschappij in haar greep en dit zal – naar verwachting – de komende tijd ook zo blijven. De gevolgen van het coronavirus en de vanuit de regering getroffen (ingrijpende) maatregelen raken nagenoeg alle sectoren.
De effecten van de aanpak van het coronavirus raken ook de besluitvorming binnen gemeenten. Gelet op de maatregelen die zien op de beperking van fysieke contacten, zijn de komende weken fysieke vergaderingen in (zeer) beperkte mate, dan wel geheel niet mogelijk. Dit kan de komende periode de continuïteit van de besluitvorming bij decentrale overheden raken.
Vanwege de uitbraak van het coronavirus en de onder decentrale overheden levende vragen, heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken een aantal feiten op een rij gezet over het besluitvormingsproces bij gemeenten. Deze informatiebrief heeft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (de VNG) onlangs op haar website gepubliceerd.
Hierna stip ik de belangrijkste, algemene, punten uit de informatiebrief aan.
Het ministerie stelt voorop dat eenieder, en dus ook decentrale overheden zich hebben te houden aan de (laatste) maatregelen van de regering en de (laatste) richtlijnen van het RIVM.
Aangegeven wordt dat in het geval een (fysieke) vergadering niet strikt noodzakelijk is, deze kan worden uitgesteld. Alhoewel erop wordt gewezen dat dit de eigen verantwoordelijkheid is van iedere decentrale overheid, blijkt uit de informatiebrief dat het sterk de aanbeveling verdient dat – gegeven de omstandigheden – grote terughoudendheid wordt betracht met het beleggen van fysieke vergaderingen.
Het ministerie is van oordeel dat als criterium kan worden aangehouden of besluitvorming strikt noodzakelijk is. Zo niet, dan kan de vergadering worden uitgesteld. Gaat het enkel om beraadslaging, dus vergadering zonder formele besluitvorming, dan is er volgens het ministerie geen noodzaak om fysiek bijeen te komen, maar kan desgewenst gebruik worden gemaakt van andere manieren van overleg (bijvoorbeeld digitaal).
Volgens het ministerie dient er de komende tijd een scherp onderscheid te worden gemaakt tussen besluitvorming die niet uitgesteld kan worden (bijvoorbeeld omdat deze ziet op de aanpak van de huidige situatie) en besluitvorming die wél uitgesteld kan worden omdat die geen noodzakelijk karakter kent. Naar mijn idee doelt het ministerie daarmee op besluitvorming waarbij er geen sprake is van (strikte) spoedeisendheid.
Het ministerie gaat in de genoemde brief tevens in op de rol van de burgemeester bij de handhaving van de openbare orde in de huidige situatie en het grote belang daarvan. Gewezen wordt onder andere op de in de artikelen 175 en 176 van de Gemeentewet opgenomen bevoegdheden om noodbevelen en noodverordeningen uit te vaardigen.
Daarbij geeft het ministerie aan dat het voorstelbaar is dat de burgemeester in geval van fatale termijnen voor raads- en collegebesluiten krachtens een noodverordening de termijnen in afwijking van de desbetreffende wettelijke voorschriften verlengt.
Voor de goede orde wordt erop gewezen dat voor de bestrijding van de huidige crisis sprake is van een GRIP 4-situatie, waarbij de bevoegdheid om noodverordeningen met het oog op de bestrijding van de crisis uit te vaardigen is overgegaan van de afzonderlijke burgemeesters naar de voorzitter van de veiligheidsregio.
Tot slot zet het ministerie overzichtelijk uiteen hoe om te gaan met de eisen uit de wetgeving die gelden voor raadsvergaderingen en collegevergaderingen. Bijvoorbeeld met betrekking tot het vergaderquorum en het stemmingsquorum.
Deze informatie is uiteraard ook van toepassing op vergaderingen van provinciale staten respectievelijk gedeputeerde staten. Omdat deze informatie zich niet beknopt laat samenvatten, verwijs ik naar de inhoud van de informatiebrief.
In het nieuwsbericht van de VNG wordt aangegeven dat intensief wordt opgetrokken met de Vereniging van Griffiers en de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden om steeds weer te kunnen inspelen op de nieuwe ontwikkelingen en vragen.
Wij houden de informatiekanalen de komende periode, uiteraard, ook in de gaten.
Daarbij wijzen wij erop dat op de website van de VNG (ook) andere actualiteiten rondom de maatregelen inzake het coronavirus worden bijgehouden.
