Vanaf 1 januari 2018 wordt een stelsel van fosfaatrechten ingevoerd voor de melkveehouderij. Onderstaand zal worden beschreven wat er in deze regeling opgenomen staat. Ook kunt u in deze Agri Alert meer lezen over het kort geding tegen de Staat dat wordt voorbereid.
Inleiding
De melkveehouderij is vooruitlopend op het afschaffen van het melkquotum op 1 april 2015 flink gegroeid. Hierdoor heeft de productie van fosfaat uit dierlijke mest in Nederland in de afgelopen jaren het door de EU vastgestelde fosfaatplafond overschreden. Het fosfaatplafond is een belangrijke voorwaarde voor het behoud van de EU derogatie. Met deze derogatie is het voor de Nederlandse melkveehouders mogelijk om meer stikstof uit dierlijke mest te gebruiken op de landbouwgronden. Het fosfaatrechtenstelsel heeft als doel de fosfaatproductie binnen de melkveehouderij te begrenzen, waardoor de totale fosfaatproductie binnen het fosfaatplafond blijft.
Essentie fosfaatrechten
Het fosfaatrechtenstelsel voor de melkveehouderij wordt op 1 januari 2018 van kracht. Het stelsel betekent dat melkveehouders met hun melkvee niet meer fosfaat uit dierlijke mest mogen produceren dan het aantal fosfaatrechten dat aan het bedrijf is toegekend. Het aantal fosfaatrechten wordt vanaf 2018 berekend door het aantal stuks melkvee en jongvee op de peildatum 2 juli 2015 te vermenigvuldigen met de forfaitaire fosfaatnorm die volgt uit de Meststoffenwet. Indien de fosfaatproductie hoger is dan het aantal rechten, dreigt een boete.
Afroming fosfaatrechten
Omdat het fosfaatplafond op 2 juli 2015 al was overschreden, zal er een afroming van het aantal fosfaatrechten moeten plaatsvinden. In de eerste plaats worden alle fosfaatrechten meteen bij de invoering op 1 januari 2018 afgeroomd. Dit generieke afroompercentage is op 12 juli 2017 bekend gemaakt en beloopt 8,3%. Bedrijven die in 2015 grondgebonden waren, worden ontzien bij deze korting. Daarnaast worden de fosfaatrechten ook bij iedere overdracht met 10% afgeroomd.
Advies Commissie knelgevallenregeling
Op grond van de knelgevallenregeling kunnen melkveehouders mogelijk meer fosfaatfrechten toegekend krijgen. Er moet dan wel sprake zijn van buitengewone omstandigheden, waardoor de melkveehouders minimaal 5% minder fosfaatproductie hadden dan gebruikelijk. Als buitengewone omstandigheden noemt het wetsvoorstel fosfaatrechten diergezondheidsproblemen, ziekte of overlijden van een persoon van het samenwerkingsverband van de landbouwer of van een bloed- of aanverwant in de eerste graad, of vernieling van de melkveestallen.
De Commissie Knelgevallenregeling heeft de staatssecretaris inmiddels geadviseerd om de knelgevallenregeling uit te breiden met de volgende twee categorieën:
Nieuw gestarte bedrijven die voldoen aan een aantal criteria. De commissie adviseert bij deze categorie een compensatie van 50% van het verschil tussen de feitelijke melkveebezetting op 2 juli 2015 en de op die datum aanwezige stalcapaciteit, met een drempel van 10% minder kilogrammen fosfaatproductie.
Bedrijven in een buitengewone situatie vanwege realisatie van een natuurgebied, de aanleg of het onderhoud van publieke infrastructuur of vanwege een algemene nutsvoorziening. Het gaat om bedrijven die, veelal in overleg met decentrale overheden, afspraken hebben gemaakt over bijvoorbeeld een bedrijfsverplaatsing in verband met natuurontwikkeling of infrastructurele projecten, of hun bedrijf uitbreiden ten behoeve van natuurontwikkeling, en die op de peildatum van 2 juli 2015 om die reden nog geen of een onvolledige veebezetting hadden of die op de peildatum tijdelijk niet-grondgebonden waren. Er moet sprake zijn van een veebezetting op de peildatum van 2 juli 2015 die aantoonbaar 5% lager lag dan zonder de buitengewone omstandigheid en als direct gevolg van de ontwikkeling van het publieke project.
De staatsecretaris heeft op 12 juli 2017 besloten dit advies over te nemen en deze twee categorieën bij Algemene Maatregel van Bestuur per 1 januari 2018 toe te voegen aan de knelgevallenregeling fosfaatrechten.
Melkveebedrijven die voor 2 juli 2015 onomkeerbare financiële verplichtingen zijn aangegaan met het oog op de groei van hun bedrijf of die een biologische bedrijfsvoering hebben, kunnen ondanks de kleine uitbreiding nog steeds geen beroep doen op de knelgevallenregeling.
Kort geding tegen de Staat
Op 4 mei 2017 heeft de voorzieningenrechter van de Rechtbank Den Haag in een kort geding tegen de Staat der Nederlanden geoordeeld, dat de Fosfaatreductieregeling 2017 onverbindend is voor melkveehouders die (i) voor 2 juli 2015 aantoonbaar onomkeerbare financiële verplichtingen zijn aangegaan voor de groei van het bedrijf en/of (ii) een biologische bedrijf hebben en niet hebben bijgedragen aan het fosfaatprobleem. De Regeling was volgens de rechter in deze vorm en zonder enige mogelijkheid van compensatie voor de melkveehouders niet voorzienbaar.
Ons kantoor bereidt op dit moment op verzoek van diverse melkveehouders ook een kort geding tegen de Staat voor, waarin buitenwerkingstelling van de huidige regeling zal worden gevorderd. Bovendien hebben wij voor deze melkveehouders de Staat inmiddels aansprakelijk gesteld voor de als gevolg van de Regeling geleden en nog te lijden schade. Tegen de nieuwe Regeling kan ook een procedure worden opgestart.
Is uw melkveebedrijf ook voor 2 juli 2015 onomkeerbare financiële verplichtingen voor de groei van het bedrijf aangegaan of is uw bedrijf biologisch? Neem a.u.b. op korte termijn contact met ons op. Wij helpen u graag verder.
