Kamerbrief over de voortgang van energiebesparingsbeleid gebouwde omgeving

// ////

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-

Generaal

Postbus 20018

2500 EA Den Haag

Datum 14 januari 2015

Betreft

Overzicht acties energiebesparingsbeleid gebouwde omgeving

Tijdens het debatover het Energieakkoord op 13 januari 2015 heb ik uw Kamer toegezegd eenactueel overzicht te verstrekken over de voortgang van de acties die ik uitvoerin het kader van het energiebesparingsbeleid in de gebouwde omgeving. Ik hebaangegeven de informatie te verstrekken voorafgaand aan het algemeen overleg op15 januari 2015 over Koop en energiebesparing.

Ik gaachtereenvolgens in op de voortgang in de drie domeinen zoals ook genoemd inhet Energieakkoord: de koopsector, de huursector en de utiliteitsbouw(commercieel en maatschappelijk vastgoed). Tevens is de voortgang aangegeventen aanzien van de nieuwbouw van woningen en utiliteitsgebouwen.

In de brief aan uwKamer van 18 december 2014 (kamerstukken 30196 nr. 261) is reeds de voortganggemeld op het gebied van bijna energieneutrale nieuwbouw, het NationaalEnergiebespaarfonds (NEF) en de green deal verduurzaming scholen. Over het NEFzullen de laatste ontwikkelingen in deze brief worden vermeld.

Koopsector

Energielabel

Op 1 januari 2015 isconform de herziene EPBD-richtlijn van 2010 de verplichting ingevoerd om eenenergielabel te overhandigen bij verkoop of verhuur van een woning. Hetenergielabel maakt burgers bewust van het energieverbruik van hun woning.Vervolgens kunnen zij met behulp van het bedrijfsleven een beslissing nemenover de meest efficiënte maatregelen die zij kunnen nemen om de energielastente verlagen.

Voor het verkrijgenvan een energielabel is een vereenvoudigd systeem uitgewerkt en ingevoerd.Woningeigenaren kunnen via de webtool

www.energielabelvoorwoningen.nl

een definitief energielabel aanvragen. Deze webtool is in beheer bij deRijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl). Ook de database waarin alleenergielabels worden geregistreerd wordt beheerd door RVO.nl.

Tegelijk met deinvoering van de webtool, wordt aan alle eigenaren van

koopwoningen een voorlopig energielabel gratisverstrekt. Dit is afgesproken in het Energieakkoord. Het Rijk heeft hier 15miljoen euro voor uitgetrokken.

In de periode 9januari tot en met medio februari 2015 worden bijna 5 miljoen voorlopige energielabelsverzonden. De voorlopige energielabels zijn gebaseerd op openbare informatiezoals bouwjaar, woonoppervlakte en type woning. Tevens is het WoonOnderzoekNederland 2006 gebruikt om een inschatting te maken van de maatregelen diegemiddeld voor de verschillende woningtypen na de bouw zijn genomen.

De InspectieLeefomgeving en Transport draagt zorg voor de handhaving van het energielabel.Indien geen energielabel aanwezig is op het moment van verkoop of verhuur, zalde verkoper of verhuurder in de gelegenheid worden gesteld dit alsnog te doen.Als uiteindelijk geen energielabel aanwezig is, kan een boete worden opgelegdtot maximaal 405 euro. Hiermee is ook de door de EPBD-richtlijn verplichtesanctionering op een manier ingevuld met zo min mogelijk administratieve lastenvoor bedrijven en burgers.

De eerste 400.000brieven met voorlopige energielabels zijn op 9 januari 2015 bezorgd. Op 16 en20 januari 2015 worden opnieuw 300.000 brieven verzonden. Op basis van dereacties op deze brieven kan een beter beeld worden verkregen van het gebruikvan de webtool en het functioneren enaanpassen van de webtool en de ondersteunende systemen. Vanaf 23 januari 2015worden de resterende 4 miljoen brieven verstuurd in batches van 500.000 stuksper keer (twee maal per week).

Het aantalgeregistreerde energielabels via de webtool is tot en met 12 januari 2015ongeveer 8.500. Het aantal unieke eigenaren dat heeft ingelogd tot en met 12januari 2015 is ruim 50.000. De belangstelling om de webtool te gebruiken isgroot.

Na het verzenden vande eerste brieven met voorlopige energielabels bleek dat het systeem overbelastkan raken als meer dan 1.500-2.000 woningeigenaren per uur inloggen in dewebtool. Op dat moment lukt het een woningeigenaar niet meer op de website tekomen en verschijnt een melding. Dit is verholpen door het uitbreiden van decapaciteit van de webtool en een link vanuit de webtool naar actuele informatieop

www.energielabel.nl

, een website vanMilieuCentraal, waar ook de helpdesk is ondergebracht.

RTL Nieuws berichtteop 12 januari 2015 dat er verkeerde geregistreerde energielabels worden getoondop de webtool. Het definitieve energielabel werd wel geregistreerd in dedatabase, maar in de webtool bleef het voorlopige label staan. Op 14 januari2015 is dit opgelost. Inmiddels is ervoor gezorgd dat woningeigenaren en erkenddeskundigen actief informatie ontvangen over de actuele stand van zaken metbetrekking tot eventuele storingen op de website.

In de media isdaarnaast is melding gemaakt van een mogelijk beveiligingsrisico op de webtool.Dit bleek te gaan om een onjuiste technische melding. De verbinding is de heletijd beveiligd geweest. Er is daarmee geen beveiligingsrisico geweest voorwoningeigenaren die hebben ingelogd met hun DigiD in de webtool.

Er zijn tot en met 11januari 2015 1.200 schriftelijke aanvraagformulieren voor het energielabelaangevraagd voor mensen die bijvoorbeeld geen DigiD of internet hebben of waarde woningeigenaar anderszins niet via de webtool een energielabel kanaanvragen. Na insturen van de aanvraag naar RVO.nl wordt binnen ongeveer drieweken een energielabel afgegeven.

Sinds 1 januari 2015is ook een helpdesk operationeel, ondergebracht bij MilieuCentraal. Inmiddelszijn ruim 50 personen opgeleid om mensen te woord te staan en te helpen. Totheden hebben in totaal ruim 11.000 mensen gebeld en gemaild naar de helpdesk.Afgezet tegen het aantal unieke eigenaren dat heeft ingelogd in de webtool,heeft 22% van de mensen een contactpoging gedaan.

De prijs van deerkend deskundigen, die op afstand de gegevens controleren, varieert van 9 eurotot ongeveer 100 euro. Een klein aantal zit boven de 100 euro. Er zijn op ditmoment ongeveer 180 erkend deskundigen in de webtool opgenomen. De verwachtingis dat het aantal nog sterk zal toenemen, omdat er veel belangstelling isgetoond.

Voorlichtingscampagne

In het Energieakkoordis als onderdeel van een brede set aan maatregelen gericht op informeren,motiveren en ontzorgen van woonconsumenten een voorlichtingscampagneaangekondigd. In een werkgroep onder regie van het ministerie van BZK en verderbestaande uit vertegenwoordigers van Bouwend Nederland, Uneto-VNI, VNG,MilieuCentraal, Klimaatverbond, Stichting Natuur en Milieu en het ministerievan I&M wordt gewerkt aan de uitwerking van deze actie. Besluitvorming overde precieze invulling van deze actie vindt in april 2015 plaats.

Energieprogramma VNG

Sinds de lanceringvan het Ondersteuningsprogramma Energie 2014-2016 in maart 2014 is deVereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) voortvarend aan de slag gegaan metde uitvoering. Vanuit het ministerie van BZK is hiervoor in het kader van hetEnergieakkoord een bijdrage van 15 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de koopsector.

De doelstelling vanhet Ondersteuningsprogramma Energie is het ondersteunen van regios bij hetopschalen en versnellen van bestaande initiatieven ten bate van lokale enregionale energiebesparing en duurzame energieopwekking in de gebouwde omgevingen daarmee zorgen voor innovatie en meer massa. De VNG werkt in dit kader aande totstandkoming van succesvolle en duurzame regionale allianties. Hierbijwordt toegewerkt naar rendabele businesscases. Daarnaast worden in alle regiosaanspreekpunten voor burgers gerealiseerd, de zogenoemde energieloketten.

In 2014 hebben intotaal 29 regios, die 392 gemeenten vertegenwoordigen, aanvragen bij de VNGingediend voor ondersteuning uit het ondersteuningsprogramma. Er is inmiddelseen netwerk van regiocoördinatoren actief. Het benutten van de kracht van desamenleving is een belangrijk uitgangspunt in het Ondersteuningsprogramma Energie.Er zijn kennisbijeenkomsten georganiseerd en er is een start gemaakt met demonitoring van de voortgang.

Nationaal Energiebespaarfonds

Op 21 januari 2014 ishet Nationaal Energiebespaarfonds (NEF) van start gegaan. Dit fonds biedt metfinanciering van het Rijk, de Rabobank en de ASN Bank een laagrentende leningaan voor energiebesparende maatregelen aan koopwoningen.

Zoals ik in mijnbrief van 18 december 2014 aan u meldde, heeft het bestuur van het NEFvoorstellen gedaan aan het Rijk, de Rabobank en de ASN Bank om het fonds teverbeteren. Ik heb hier recent met het bestuur ook over gesproken. Per 1

januari 2015 zijn de eerste voorstellen verwerkt. Hetbetreft het afschaffen van de afsluitkosten voor de lening en hetvereenvoudigen van de indieningvereisten. De rente is sinds 1 januari 2015 3,0%voor leningen tot 5.000 euro (effectief 3,4%). Voor leningen boven de 5.000 isde rente nu 3,5% (effectief 3,8%). Aan een aantal verdere verbeteringen wordtnog gewerkt. Het bestuur van het NEF is verder in gesprek metenergieleveranciers en bouwbedrijven om te kijken welke samenwerking het fondseffectiever zou maken.

Verruiminghypothecair krediet

De Tijdelijkeregeling hypothecair krediet is per 1 januari 2015 verruimd voornul-op-de-meter woningen. Het bedrag dat hypotheekverstrekkers buiten deinkomenstoetsing kunnen houden bij de financiering van een nul-op-de-meterwoning is verhoogd van 13.500 euro naar 25.000 euro. Voor deze vrijstellingdient een energieprestatiegarantie afgegeven te zijn voor de desbetreffendewoning voor een periode van ten minste tien jaar.

Het bedrag dat buitenbeschouwing mag worden gelaten bij de financiering van bepaaldeenergiebesparende maatregelen of een woning met een energie-index van 0,6 oflager (of een A++ label dat is verstrekt voor 1 januari 2015) wordt verhoogdvan 8.000 euro naar 9.000 euro.

Verder is dehypotheekruimte in relatie tot de waarde van de woning ruimer als er ook energiebesparende maatregelen worden genomen(106% van de waarde in plaats van 103%).

Huursector

StimuleringsregelingEnergieprestatie Huursector

Met deStimuleringsregeling Energieprestatie Huursector (STEP) wordt een extra impulsgegeven aan investeringen in energiebesparende maatregelen in de bestaandegereguleerde woningvoorraad. Er is eenmalig 400 miljoen euro subsidie(inclusief uitvoeringskosten) beschikbaar gesteld. De toegekende subsidiesworden vanaf 1 januari 2018 uitbetaald aan de verhuurders. De aanvragers zorgenzelf voor de voorfinanciering van het subsidiebedrag. Om te zorgen voorvoldoende resultaat wordt ingezet op een verbetering van de energieprestatiemet drie labelstappen of meer. Daarbij moet minimaal energielabel B wordengerealiseerd voor corporatiewoningen en minimaal energielabel C voor de overigeverhuurders, conform de doelstellingen uit het Energieakkoord. Waar de ervaringleert dat gemiddeld niet meer dan twee labelstappen worden gerealiseerd, zalmet de eis van minimaal drie labelstappen een extra impuls worden bereikt. Desubsidieregeling is met name gericht op het verbeteren van woningen met lagereenergielabels (D tot en met G). In deze categorieën valt de meeste energiewinstte behalen. De regeling is per 1 juli 2014 opengesteld.

Tot eind 2014 was dehoogte van de STEP-subsidie gekoppeld aan het aantal labelstappen. Per 1januari 2015 is de hoogte van de subsidie gekoppeld aan de Energie-Index.

Net als in deoorspronkelijke regeling is de hoogte van de subsidie afhankelijk van enerzijdsde startsituatie en anderzijds van de te bereiken Energie-Index. Dezeaanpassing heeft plaatsgevonden als gevolg van de verandering in delabelsystematiek en berekening ervan per 1 januari 2015. Er is hierbij voorzienin overgangsrecht. In een aantal informatiebijeenkomsten voor corporaties eind

2014 is aandacht gegeven aan hoe een subsidieaanvraagzo goed en compleet mogelijk kan worden ingediend. Deze bijeenkomsten zijngecombineerd met informatie over aanvragen voor het Fonds EnergiebesparingHuursector (FEH) dat in oktober 2014 is gestart en extra informatie over dewijziging in de labelsystematiek. Begin 2015 zullen nog enkele bijeenkomstenworden georganiseerd.

Inmiddels is voorruim 100 miljoen euro aangevraagd en is voor ruim 70 miljoen euro subsidieverleend (stand 12 januari 2015).

Bij brief van 18september 2014 heb ik uw Kamer op de hoogte gesteld van vermoedens van onregelmatighedenbij de uitvoering. Het zou gaan om onjuiste energielabels bij de aanvraag omsubsidie. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland voert als uitvoerder van deSTEP-regeling nader onderzoek uit naar deze onregelmatigheden. De eindrapportagekan dit voorjaar worden verwacht.

FondsEnergiebesparing Huursector

Op 6 oktober 2014 ishet Fonds Energiebesparing Huursector (FEH) opengesteld voor woningcorporatiesen op 17 november 2014 voor overige verhuurders. Het FEH ondersteunt metlaagrentende leningen renovatieprojecten, bestaande uit minimaal vijf woningen,met een zeer hoge energiebesparingsambitie. Net als bij de STEP-regeling geldtvoor de energieprestatie-eisen van de projecten per 1 januari 2015 deEnergie-Index. De leningen uit het FEH hebben een looptijd van 15 jaar. Derente bedraagt voor woningcorporaties met woningen onder de liberalisatiegrens0,5%, en voor woningcorporaties met woningen boven de liberalisatiegrens enoverige verhuurders 1,9%. Vanwege het hoge ambitieniveau zullen verhuurdersenige tijd nodig hebben om projecten op te zetten en de aanvragen in te dienen.

Inmiddels zijn tweeaanvragen bij het FEH ingediend door woningcorporaties voor huurwoningen onderde liberalisatiegrens, voor een totaal van ruim twee miljoen euro. De verwachting is dat in de loop van 2015meer aanvragen zullen worden ingediend. Dit is ook de verwachting van Aedes.

StroomversnellingHuur

De VerenigingStroomversnelling, een samenwerkingsverband van bouwers en woningcorporaties,wil ervoor zorgen dat in 2020 111.000 huurwoningen gerenoveerd zijn totnul-op-de-meter. Zij hebben aangegeven inmiddels ongeveer 150 prototypewoningen te hebben gerealiseerd. Verder acht de Stroomversnelling het halen vande planning van 11.000 woningen eind 2016 haalbaar. Voor 2015 is de renovatievan ongeveer 4.000 woningen gepland. Ik ondersteun dit initiatief doorwetgeving voor te stellen die het mogelijk maakt dat de huurder, die immerszijn oude energienota grotendeels kwijt raakt, een energieprestatievergoedingaan de verhuurder kan betalen. Ik heb daartoe een ontwerp wetsvoorstel totwijziging van de Uitvoeringswet huurprijzen woonruimte eind 2014 in openbareinternetconsultatie gebracht. Ik streef ernaar het wetsvoorstel op kortetermijn verder in procedure te brengen ten behoeve van de advisering door deAfdeling advisering van de Raad van State.

Utiliteitsbouw

In de utiliteitsbouw(commercieel en maatschappelijk vastgoed) werk ik nauw samen met de ministersvan EZ en OCW, en de staatssecretaris van IenM. In de

brief aan uw Kamer van 18 december 2014 (kamerstukken30196 nr. 261) is reeds de voortgang gemeld over de green deal verduurzamingscholen.

In de brief aan uwKamer van 13 november 2014 (kamerstukken 30196 nr. 258) van de minister van EZ iseen opsomming gegeven wat er verder gebeurt op het terrein vanenergie-efficiëntie in de utiliteitsbouw en de industrie:

• Het vereenvoudigen en verbeteren van dehandhaving van de Wet milieube-heer. Daartoe is de eerste tranche erkendemaatregelenlijsten opgesteld en wordt gewerkt aan de tweede serie erkendemaatregelenlijsten. Deze worden verankerd in het Activiteitenbesluit.

• Het starten van een proef met een EnergiePrestatie Keuring (EPK) als een alternatief voor publiekrechtelijke handhavingvan de Wet milieubeheer, zoals afgesproken in het Energieakkoord. Daartoeworden uiteindelijk op een tiental domeinen proefprojecten gestart inclusiefeen verkenning op het gebied van het vastgoed.

• Het inrichten van een onafhankelijkExpertisecentrum energiebesparing. Er is een kwartiermaker aangesteld, die infebruari 2015 met een voorstel komt voor de organisatievorm.

• Tevens is de resultatenbrochure ConvenantenMeerjarenafspraken Energie-efficiëntie 2013 aan uw Kamer aangeboden. Ditbetreffen het MJA-3 convenant en het MEE-convenant.

Nieuwbouw woningenen utiliteitsgebouwen

Aanscherping EPC- enisolatie-eisen

Per 1 januari 2015zijn de eisen voor de energiezuinigheid van nieuwbouwwoningen aangescherpt enin het Bouwbesluit 2012 vastgelegd. De EPC-eis voor woningen is aangescherptvan 0,6 naar 0,4 en voor utiliteitsgebouwen met gemiddeld ca. 35%, afhankelijkvan de gebruiksfunctie. Tevens zijn de minimumvereisten voor isolatie van murenen daken aangepast, de zogenaamde Rc-waarde: van 3,5 naar 4,5 m2K/W voorwanden en van 3,5 naar 6,0 m2K/W voor daken. De Rc voor vloeren is gelijkgebleven aan 3,5 m2K/W.

De minister voorWonen en Rijksdienst, drs. S.A. Blok