Kamerbrief over Budgettair overzicht en benodigde wet- en regelgeving Klimaatakkoord

De vaste commissie voor Economische Zaken en Klimaat heeft mij op maandag 1 juli jl. (kenmerk: 2019Z13808/2019D28544) verzocht om een budgettair overzicht van het Klimaatakkoord en een wetgevingsagenda. In deze brief ga ik, mede namens de minister van Financiën, in op dit verzoek.

Budgettair overzicht
Uw Kamer heeft gevraagd om een budgettair overzicht van het Klimaatakkoord, waarin in het bijzonder wordt ingegaan op de ODE, de SDE+ en SDE++ en de vraag hoeveel geld vanuit de SDE+ en SDE++ de industrie naar verwachting zal ontvangen, gerekend in de beschikte bedragen tot en met 2030. Het budgettair overzicht is als bijlage toegevoegd. Hieronder wordt ingegaan op het totaaloverzicht van de ODE-inkomsten en de SDE++ uitgaven tot en met 2030, waarbij specifiek wordt ingegaan op de sector industrie.

Totaal

In tabel 1 en 2 worden de totale opbrengst van de ODE en de beschikbare middelen voor de SDE+(+) weergegeven. De opbrengsten van de ODE zijn daarbij grofweg gelijk aan de beschikbare middelen voor de SDE+(+). De beschikbare middelen SDE+(+) zijn exclusief de middelen uit de begrotingsreserve, zoals ook genoemd in de startnota.

Industrie In de brief met het voorstel voor het Klimaatakkoord (Kamerstuk 32813, nr. 334) heeft het kabinet aangegeven de lasten van huishoudens te verschuiven naar het bedrijfsleven door de verdeling van de ODE van 50/50 aan te passen naar een verdeling van één derde/twee derde ten gunste van huishoudens; door de vormgeving van de ODE-schuif worden mkbers met een relatief laag verbruik die zich in de 1e en 2e schijf bevinden ontzien. De bijdrage van de industrie is weergegeven in tabel 1 en bedraagt in de periode 2020-2030 ruim 5 miljard.

Het kabinet faciliteert bedrijven bij investeringen onder andere door het beschikbaar stellen van SDE+(+)-subsidiemiddelen om de uitrol van CO2reducerende technieken die nu nog niet rendabel zijn te versnellen. Daarmee komt maximaal 550 miljoen in 2030 beschikbaar voor technieken die op dit moment geen onderdeel zijn van de reguliere SDE+.

In de doorrekening van de CO2-heffing geeft PBL aan dat de verwachte subsidie aan de industrie 490 miljoen in 2030 bedraagt, ervan uitgaand dat 80% van het initiële reductiepotentieel wordt ontsloten. Dit verschilt op twee punten van de bedragen in tabel 2:
Het PBL rekent, anders dan het kabinet, in constante prijzen (prijspeil 2018). Het kabinet rekent in lopende prijzen.
Het PBL verwacht dat er in 2030 buiten de gemaximeerde 550 miljoen voor CO2-besparende technieken in de industrie, nog aanvullende middelen uit de SDE++ ter beschikking komen voor hernieuwbare energie.

Uitgaande van de berekeningen van het PBL is de verwachting dat de industrie in de periode 2020-2030 naar verwachting ca. 3 miljard euro uit de SDE++ ontvangt om de 14,3 Mton CO2-reductie te halen.

Benodigde wet-en regelgeving
Op basis van de motie Yesilgöz-Zegerius en Jetten (Kamerstuk 30 196, nr. 595) heeft het kabinet bij de uitwerking belemmerende wet-en regelgeving als dwarsdoorsnijdend thema behandeld. Alle tafels hebben op basis hiervan geïnventariseerd welke maatregelen raken aan bestaande wet-en regelgeving danwel waar er behoefte is aan nieuwe wet-en regelgeving. Of, in hoeverre en wanneer er daadwerkelijk sprake is van aanpassing van wet-en regelgeving op basis van maatregelen uit het Klimaatakkoord moet veelal in de uitwerking blijken. Een alomvattende wetgevingsagenda op basis van het Klimaatakkoord is op dit moment niet te geven.
Dat neemt niet weg dat er op een aantal punten wel duidelijk is dat er sprake zal zijn van nieuwe wetgeving of aangepaste wetgeving. Eerder heb ik uw Kamer geïnformeerd over de wetgevingsagenda energietransitie (Kamerstuk 30 196, nr. 566), waarin verschillende voorgenomen wijzigingen van de Elektriciteitswet 1998, de Gaswet, de Warmtewet, de Wet windenergie op zee en de Mijnbouwwet worden toegelicht. Verschillende maatregelen die in het Klimaatakkoord zijn opgenomen hebben betrekking op deze wetgevingsagenda, zoals de afspraak dat in de Warmtewet 2.0 meer duidelijkheid wordt gegeven over de marktordening van warmtenetten. Onderdeel van deze wetgevingsagenda is bovendien een tranche waarin aanvullende wijzigingen op basis van het Klimaatakkoord worden verwerkt.
Daarnaast zullen als gevolg van het Klimaatakkoord ook wijzigingen van de Omgevingswet nodig zijn. Deze wijzigingen zullen naar verwachting raken aan zowel ruimtelijke aspecten in de Omgevingswet als meer energie-en milieugerelateerde aspecten. Het betreft hier verschillende normen rond bijvoorbeeld energiebesparende maatregelen en efficiëntie van processen.

Tot slot zullen de fiscale maatregelen uit het Klimaatakkoord moeten worden verwerkt in de fiscale wetgeving. Zo is afgesproken dat de CO2-heffing voor de industrie zal worden ondergebracht in de Wet belasting op milieugrondslag. Deze heffing moet in 2021 in werking zijn. De aanpassingen in de ODE waarmee de tarieven worden aangepast naar een verdeling een derde huishoudens en tweederde bedrijven en waarmee uit de ODE ook CO2-reducerende technieken kunnen worden gefinancierd zullen in het pakket Belastingplan 2020 worden meegenomen. Ditzelfde geldt voor de maatregelen die het kabinet heeft aangekondigd rond de energiebelasting en een deel van de fiscale stimulering van elektrisch vervoer.

Naast de bovengenoemde aanpassingen van wetgeving zijn er ook andere wetten die mogelijk moeten worden aangepast als gevolg van het Klimaatakkoord. Het is belangrijk nu eerst de uitvoering te starten en met partijen de maatregelen verder uit te werken voordat hier meer duidelijkheid over gegeven kan worden.
Zoals gezegd is het op dit moment niet mogelijk een alomvattende wetgevingsagenda op basis van het Klimaatakkoord te maken. Wel streef ik ernaar om als bijlage bij het Klimaatplan dat ik uw Kamer aan het einde van het jaar zal aanbieden een nader overzicht te bieden van de wetgeving die moet worden aangepast om uitvoering te geven aan het Klimaatakkoord.

Download hier de bijlage.