Stimuleer de transformatie van binnensteden op een positieve manier. In deze koude dagen is dit een hartverwarmend pleidooi van Rinske Brand op Gebiedsontwikkeling.nu. De binnenstad is toe aan verandering. Dat was in enkele gevallen al langer zo, maar de coronacrisis heeft de noodzaak urgenter gemaakt én voor meer steden in het land. Dat Black Friday recent tot verontrustende drukte leidde in sommige stadscentra is in die zin geen reden om achterover te leunen. Hoe zorgen we voor een toekomstbestendige binnenstad?
Om binnensteden gezond te houden is wat fitness soms voldoende. Door gericht te interveniëren op een aantal plekken, krijg je vaak al een goed resultaat. Zo kan het helpen de openbare ruimte op te frissen, ondernemers meer samen te laten werken of bijvoorbeeld door feestverlichting te subsidiëren.
Maar soms is een grondige operatie nodig voor een toekomstbestendige binnenstad. Een full body check waarvan de diagnose luidt dat de binnenstad volledig op de schop moet en dat alle spelers daarvoor nodig zijn. Zoals Brand schrijft, helpt een wenkend perspectief daarbij: een visie op de toekomst die door zo veel mogelijk stakeholders wordt gedragen en die leidt tot een geleidelijke transformatie. Met groei als perspectief is dat makkelijk, maar hoe doe je dat in tijden van krimp?
Wat mij betreft brengen we nog wat meer focus aan en richten we ons op de meest toekomstbestendige binnenstad. Hoe toekomstbestendig een binnenstad is, zou je aan de hand van drie thema’s kunnen bepalen:
1. Flexibele binnenstad: in hoeverre is de binnenstad in staat om in te spelen op nieuwe kansen en nieuwe problemen? In de eerste plaats vergt het een degelijke analyse: wat is specifiek nodig om beter in te kunnen spelen op toekomstige veranderingen, die wij nu nog niet kennen? De gemeente zal hiervoor durf moeten tonen, durf om het juridisch-planologisch instrumentarium flink om te bouwen. Pandeigenaren moeten durven te kiezen: voor een iets lager maar wel bestendiger rendement.
2. Trotse binnenstad: is de binnenstad nog wel de trots van alle inwoners? Herkent het grootste deel van de bevolking en zeker de jongeren zich nog wel in het aanbod? Zorg dat je niet alleen de huidige generaties (met geld) bedient, maar ook de volgende. In hoeverre mogen ook bewoners van buiten de binnenstad meedenken over de toekomst van hun stadscentrum? Hoe maken we van de binnenstad weer de magneet waar zij naartoe getrokken worden?
3. Gezonde binnenstad: in hoeverre is de binnenstad een aantrekkelijke ontmoetingsplek, ook als het heel heet is of als het regent? Hoeveel hard (verkeers)lawaai is er te horen? Is er voldoende zichtbaar en beleefbaar groen waar bezoekers een rustmoment kunnen ingelasten? Is de luchtkwaliteit goed? Hoe zorg je voor verkoeling op hete dagen? Een gezonde stad is ook een plek waar ruimte is voor voetgangers en fietsers. En die bereikbaar is met andere vormen van duurzame mobiliteit.
Om een binnenstad uit het slop te halen is veel energie nodig, vernieuwingsdrang en samenwerking. Dat ontstaat alleen als er een gevoel van urgentie ontstaat. De urgentie die de coronacrisis heeft veroorzaakt is in die zin een cadeau. Laten we niet langer (tot 5 december bijvoorbeeld) wachten dat cadeau uit te pakken. Laten we alle relevante kennis bij elkaar zetten en samen aan de slag gaan. De tijd is er rijp voor.
