Op 1 januari 2017 is de Uitkoopregeling (Regeling specifieke uitkering aankoop woningen onder een hoogspanningsverbinding) in werking getreden. Hiermee komt het kabinet tegemoet aan de maatschappelijke wens om bewoners de mogelijkheid te geven niet langer onder een te handhaven hoogspanningslijn te wonen. In totaal gaat het in Nederland om circa 385 woningen die direct onder een hoogspanningsverbinding liggen en 25 direct daaraan verbonden woningen (bijvoorbeeld twee-onder-een-kapwoning). De uitkoopregeling is gericht op het 'ontlasten' van de zorg van eigenaren dat hun woning onverkoopbaar is geworden en niet op het verlagen van mogelijke gezondheidsrisicoâs.
De uitkoopregeling biedt de gemeente en eigenaren van woningen die loodrecht onder een te handhaven hoogspanningslijn staan, vijf jaar lang de mogelijkheid om deze op kosten van het Rijk te verplaatsen of saneren. Uitgaande van het saneren van de woning voorziet de regeling er in dat de woningeigenaar de woning aan de gemeente verkoopt tegen betaling van:
de marktwaarde op de peildatum van het taxatierapport: of
de marktwaarde per 1 januari 2011, geïndexeerd voor de regionaal geldende prijsontwikkeling voor het betreffende woningtype.
De koopsom wordt gebaseerd op de hoogste van de twee.
De regeling biedt ook de mogelijkheid om de woning te verplaatsen, in geval de kosten van verplaatsing niet hoger zijn dan de kosten van aankoop van de woning.
In 2011 is voor het eerst door het Ministerie van Economische Zaken de uitkoopregeling aangekondigd en toegezegd. Eigenaren van dergelijke woningen ondervinden sindsdien, volgens eigen zeggen, dat de woning onverkoopbaar is geworden. Dit is de reden dat de taxatiedatum van 1 januari 2011 in de regeling is opgenomen.
Op 15 december 2016 heeft de toenmalige Minister van EZ (Henk Kamp) de regeling gepubliceerd.
De uitvoering van de uitkoopregeling is neergelegd bij de gemeenten waarbinnen de woning(en) zijn gelegen. Als de woningeigenaar aangeeft dat hij uitgeplaatst wil worden, kan de gemeente op basis van de uitkoopregeling onder voorwaarden overgaan tot aankoop van deze woning of verplaatsing. Na het verwijderen van de woning zal de ondergrond een andere bestemming moeten krijgen.
Voor het uitvoeren van de uitkoopregeling heeft de rijksoverheid een stappenplan opgenomen in de Factsheet Uitkoopregeling voor gemeenten, van vooronderzoek tot de te volgen stappen bij aankoop en bij verplaatsing. Verder zijn diverse sjablonen gepubliceerd om een uniforme uitvoering van de regeling door de verschillende gemeenten te bevorderen. Gemeenten krijgen de kosten vergoed door het Rijk. Naast de waarde van de woning ontvangen zij tevens een uitvoeringsbudget. Ook kan een gemeente een voorschot op dit uitvoeringsbudget aanvragen, zodat de uitvoering van het proces niet behoeft te stagneren wegens een te beperkt budget.
Het moeten uitvoeren van de regeling kan bij gemeenten 'hoogspanning' opleveren. In die zin dat zij onvoldoende capaciteit en affiniteit met de regeling in huis hebben om deze op een goede wijze en zonder politieke besognes uit te kunnen voeren. Voor die gemeenten kunnen wij deze uitkoopregeling aan de hand van het gepubliceerde stappenplan, sjablonen, voorbeelden en op basis van onze kennis en ervaring met dergelijke trajecten in zijn geheel vormgeven. Daarbij adviseren wij om de taxatie van de marktwaarde van de woning in overleg met de betreffende eigenaar door een plaatselijk bekende en gecertificeerd taxateur te laten verzorgen. Dit om zijn/haar plaatselijke marktkennis te benutten, maar vooral ook om het draagvlak voor de uitkomst van de taxatie bij de eigenaar te vergroten.
