LTO Nederland kan het Wetsvoorstel stikstofreductie en natuurverbetering in huidige vorm niet ondersteunen. Hoewel de noodzaak van stikstofreductie – door alle economische sectoren – wordt onderschreven biedt het wetsvoorstel onvoldoende zekerheid over de haalbaarheid en betaalbaarheid. Er is geen sociaaleconomische analyse uitgevoerd op proportionaliteit. Het verdienvermogen van boeren en tuinders komt met dit voorstel verder onder druk, zonder dat tegemoetkoming wordt geborgd. Dat staat in de inbreng van LTO Nederland op het wetsvoorstel, dat begin december wordt behandeld in de Tweede Kamer.
“De doelen, plannen en maatregelen die uit dit wetsvoorstel voortkomen kunnen in korte tijd worden gewijzigd. Dat betekent dat bedrijven voortdurend in onzekerheid verkeren. Onzekerheid is geen gezonde basis voor investeringen. Boeren en tuinders investeren voor de volgende generatie, niet voor de volgende kabinetsperiode,” zegt Trienke Elshof, portefeuillehouder Ondernemen in een Gezonde Omgeving bij LTO Nederland. “De sociaaleconomische gevolgen voor boer, burger en bedrijfsleven zijn niet in beeld gebracht, zoals ook de Raad van State kritisch constateert. Als er ondanks alle onzekerheden een harde resultaatverplichting wordt vastgelegd dan is het risico levensgroot dat Nederland wederom een fuik van onhaalbaar beleid inzwemt. Het mag niet zo zijn dat de volgende generatie boeren daar de rekening van krijgt gepresenteerd.”
Afrekening op externe gebeurtenissen
Een harde resultaatsverplichting is wat LTO Nederland betreft mogelijk, maar niet zoals het nu wordt vormgegeven. Het wetsvoorstel geeft te veel onzekerheid over bijvoorbeeld de stikstofuitstoot vanuit het buitenland, tegenvallers bij de elektrificatie van verkeer en bij andere oplossingen, en bijstellingen in de modellering en het meten van stikstofemissies en -deposities. Het vastleggen van de resultaatverplichting dat in 2030 50% van de hectares onder de kritische depositiewaarde komt, leidt er toe dat agrarische bedrijven afgerekend gaan worden op zaken waar ze geen invloed op hebben en met extra maatregelen geconfronteerd worden. Het kan niet zo zijn dat meer emissies uit het buitenland tot hogere doelstellingen in Nederland leiden.
Sociaaleconomische impact onvoldoende in kaart
Natuurlijk noopt het stikstofdossier tot voortvarend beleid. LTO Nederland heeft herhaaldelijk aangedrongen op, en zich ingespannen voor, het nemen van uitvoerbare en evenwichtig afgewogen maatregelen. Maar dat betekent niet dat er keuzes gemaakt mogen worden zonder de gevolgen daarvan duidelijk in kaart te hebben.
De Raad van State constateert dat er geen doorrekening is gemaakt welke gevolgen het wetsvoorstel voor burgers en bedrijven heeft. Ook LTO Nederland mist een sociaaleconomische doorrekening van wat de beoogde maatregelen voor bedrijven gaat kosten. Zeker omdat het overgrote deel van de nu benoemde maatregelen op het boerenerf zullen landen.
Verbeteringen in stikstofbeleid
In de Kamer veel wordt gesproken over het verdienvermogen voor boeren en tuinders. Er zijn diverse kloeke rapporten ter verbetering geschreven. Het is cruciaal dat die ambities ook terugkomen in concrete dossiers. LTO Nederland kan zich dan ook niets voorstellen bij strengere regels, inzet op nieuwe technieken en andere vergaande maatregelen zonder dat op gelijkwaardige voet evenzo wettelijk wordt vastgelegd dat dit niet zonder een uitvoerig ondersteuningspakket voor boeren en tuinders kan.
Deze en andere aanbevelingen zijn uitgewerkt in de inbreng van LTO Nederland, die met Kamerleden is gedeeld ter voorbereiding op de behandeling van het wetsvoorstel begin december.
Klik hier voor de volledige inbreng en vragen over het wetsvoorstel.
