NRC 6 februari: ‘Verslavingszorg doet ook aangifte tegen tabaksindustrie’. Het is eindelijk zover: huisartsen, kinderartsen, het longfonds, verpleegkundigen en tal van andere organisaties doen aangifte tegen de tabaksindustrie. Dagelijks zien deze partijen de gevolgen van roken.
Circa 20.000 Nederlanders sterven per jaar aan de gevolgen van roken. Roken veroorzaakt 13% van de totale ziektelast (bron: RIVM). De noodklok luidt, het is tijd om breder te kijken naar het tegengaan van roken. Niet alleen vanuit de publieke gezondheidszorg, maar ook door ons, de inrichters van de leefomgeving.
Dit lijkt in eerste instantie misschien een beetje vreemd. We hebben het niet vaak over roken in onze ontwerpen of advisering. Maar de nieuwe Omgevingswet benadrukt des te meer hoe belangrijk gezondheid is. Het doel van de wet is het bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit. Het klinkt zo simpel, maar hoe kunnen we een rookvrije leefomgeving stimuleren?
Echte gezondheidswinst
In ruimtelijke plannen was gezondheid vooral het voldoen aan de normen voor luchtkwaliteit en geluidsoverlast. Niet onbelangrijk, want een ongezond milieu veroorzaakt landelijk bijna 6% van alle ziektelast (bron: RIVM). Toch voldoen we in Nederland vrijwel overal aan de normen. De echte gezondheidswinst valt te behalen in alles boven de norm. In het ontwerpen van een leefomgeving waarbij we niet slechts aan een norm voldoen, maar waar gezondheid de norm is, zoals het bevorderen van meer fietsen en wandelen. En minder roken!
Net als in het principe schoon houdt schoon, geloof ik in het principe zien roken, doet roken. Een leefomgeving is pas gezond wanneer deze uitnodigt tot gezond gedrag. Het is ook aan ons als ontwerpers van de leefomgeving om aandacht te vragen voor rookvrije gebieden, zoals schoolpleinen, rondom ziekenhuizen en sportvelden. En zorg ervoor dat de aangewezen rookzones geen overlast opleveren voor niet-rokers. Hoe bizar is het om door een rookwolk heen een ziekenhuis binnen te wandelen?
V
an verbieden naar verbinden
De Omgevingswet verbindt mensen, initiatieven en domeinen. Hierdoor zijn overkoepelende themas als een gezonde leefomgeving en klimaat beter mee te nemen in planvorming. Waar de (milieu)regelgeving in het verleden verbood en daarmee juist mensen, initiatieven en domeinen uit elkaar dreef, zorgt de nieuwe wet voor verbinding. En dat is wat nodig is om gezondheid breed te stimuleren! We gaan van verbieden naar verbinden.
Laten we het gesprek met elkaar voeren! Op naar een gezonde en rookvrije leefomgeving!
