Milieucriminaliteit raakt ons dubbel en dwars. De effecten ervan zijn niet altijd (direct) zichtbaar, maar hebben zeer grote en ondermijnende gevolgen voor de leefomgeving, economie en maatschappij. Als samenleving draaien we op voor zowel de milieu- als de economische schade. Bovendien schaadt het ook nog eens de gezondheid van mensen, dieren en planten. Dit staat in het Dreigingsbeeld Milieucriminaliteit 2021 dat vandaag is overhandigd aan de Strategische Milieukamer.
In totaal zijn er negen vormen van de milieucriminaliteit beschreven. Mestfraude, illegale handel in en gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, afvalcriminaliteit en gesjoemel met bodem- en grondstromen vormen een serieuze dreiging voor onze bodem- en waterkwaliteit en daarmee onze volksgezondheid.
Daarnaast heeft het streven naar een circulaire en duurzame economie zwaar te lijden onder de fraude en gerommel op het gebied van olie, afval en koelmiddelen. Het financiële gewin van criminelen heeft een negatieve invloed op het behalen van de gestelde klimaatdoelen.
De vraag naar exclusief voedsel, luxe producten en decoratie houdt wereldwijd de wildlife crime in stand. Het illegaal verkrijgen en verhandelen van (wilde) fauna en flora leidt tot ernstige schade voor onze biodiversiteit en soorten kunnen definitief verdwijnen.
Tot slot vormen zeer zorgwekkende stoffen als asbest, lood, benzeen en sommige PFAS-emissies uit onze (chemische) industrie een dreiging als het gaat om fysieke veiligheid.
Helaas beschrijft ook dit dreigingsbeeld, net zoals recente rapporten van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid, de commissie Van Aartsen en de Algemene Rekenkamer dat de aanpak van milieucriminaliteit in de praktijk veel te wensen over laat.
De opsporing is gefragmenteerd, de vervolging te weinig slagvaardig en de uiteindelijke sancties zijn niet afschrikwekkend. Daarnaast is er binnen de gehele keten te weinig capaciteit en duren de zaken veel te lang. Grote vermijdbare milieuschade is het gevolg. Er is meer capaciteit nodig, maar ook een andere aansturing en meer gebonden slagkracht voor een effectieve strafrechtelijke aanpak.
De Strategische Milieukamer (SMK) is opdrachtgever van het Dreigingsbeeld Milieucriminaliteit. In de SMK zijn onder voorzitterschap van het Openbaar Ministerie de belangrijkste spelers voor de strafrechtelijke aanpak van milieucriminaliteit vertegenwoordigd; de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (ISZW), de Politie en de Omgevingsdiensten.
Iedere partij heeft een flinke inspanning geleverd waardoor het dreigingsbeeld completer is dan ooit. Naast de gevolgen en de verwachting van de impact van milieucriminaliteit voor de toekomst is ook een beschrijving van de ketens, de regelgeving en de handhaving beschreven. De onderzoekers sluiten ieder hoofdstuk af met aanknopingspunten om deze vorm van milieucriminaliteit tegen te houden of terug te dringen.
//
Milieucriminaliteit raakt ons dubbel en dwars. De effecten ervan zijn niet altijd (direct) zichtbaar, maar hebben zeer grote en ondermijnende gevolgen voor de leefomgeving, economie en maatschappij. Als samenleving draaien we op voor zowel de milieu- als de economische schade. Bovendien schaadt het ook nog eens de gezondheid van mensen, dieren en planten. Dit staat in het Dreigingsbeeld Milieucriminaliteit 2021.
In totaal zijn er negen vormen van de milieucriminaliteit beschreven. Mestfraude, illegale handel in en gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, afvalcriminaliteit en gesjoemel met bodem- en grondstromen vormen een serieuze dreiging voor onze bodem- en waterkwaliteit en daarmee onze volksgezondheid.
Daarnaast heeft het streven naar een circulaire en duurzame economie zwaar te lijden onder de fraude en gerommel op het gebied van olie, afval en koelmiddelen. Het financiële gewin van criminelen heeft een negatieve invloed op het behalen van de gestelde klimaatdoelen.
De vraag naar exclusief voedsel, luxe producten en decoratie houdt wereldwijd de wildlife crime in stand. Het illegaal verkrijgen en verhandelen van (wilde) fauna en flora leidt tot ernstige schade voor onze biodiversiteit en soorten kunnen definitief verdwijnen.
Tot slot vormen zeer zorgwekkende stoffen als asbest, lood, benzeen en sommige PFAS-emissies uit onze (chemische) industrie een dreiging als het gaat om fysieke veiligheid.
Dreigingsbeeld Milieucriminaliteit 2021:
Mestfraude: Verschil in papieren en fysieke meststromen. Hoge kosten mestafzet geeft sterke fraudeprikkel. Aanpak stikstofcrisis vraagt ook om aanpak mestfraude.
Illegale gewasbeschermingsmiddelen: Risico’s voor mens, dier en milieu. Slecht zicht op illegale markt.
Bodem: Wegmengen vuile in schone grond dagelijkse praktijk. Regels eenvoudig te omzeilen.
Afvalcriminaliteit. Fraude met afval in veel verschijningsvormen met zeer ernstige milieugevolgen.
Fraude met olie. Wet- en regelgeving schiet te kort voor sector met kankerverwekkende uitstoot. Dubbel verdienmodel: inname en afzet.
Gefluoreerde broeikasgassen in koelmiddelen: Zware broeikasgassen blijven door illegale handel in omloop en hinderen klimaatdoelen.
Zeer zorgwekkende stoffen: Fraude met chemische stoffen. Blijvende gezondheidsschade voor mensen die er mee in aanraking komen.
Illegaal vuurwerk. Toename gebruik zwaar vuurwerk bij aanslagen en plofkraken. Verwevenheid drugshandel.
Wildlife Crime. Lucratieve illegale handel die wereldwijde biodiversiteit kapot maakt.
Meer aandacht voor- en bestrijding van milieucriminaliteit is nodig.
Meer informatie? www.om.nl/onderwerpen/milieucriminaliteit
Dreigingsbeeld Milieucriminaliteit 2021
Rapport | 22-07-2021
Factsheet Dreigingsbeeld Milieucriminaliteit
Brochure | 22-07-2021