Een Nature artikel dat deze maand is gepubliceerd, onthult dat de helft van de zandstranden ter wereld tegen het einde van de eeuw zou kunnen verdwijnen. Maar met de juiste stappen naar klimaatbeperking zou deze dreiging tot 40% kunnen worden verminderd.
Een groep wetenschappers van IHE Delft en Deltares, geleid door het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek van de Europese Commissie, hebben maandag de eerste wereldwijde projecties gepubliceerd over hoe naar verwachting zandstranden over de hele wereld in de loop van de volgende eeuw zullen veranderen. Hun bevindingen komen voort uit het combineren van 35 jaar satellietwaarnemingen met 80 jaar klimaat- en zeespiegelveranderingen zoals voorspeld door een reeks klimaatmodellen.
De studie toont aan dat zonder een beperking van de zeespiegelstijging en zonder aanvullende maatregelen bijna de helft van de zandstranden van de wereld bijna aan het einde van de eeuw met uitsterven wordt bedreigd. In de meeste delen van de wereld wordt de verwachte kustlijndynamiek gedomineerd door zeespiegelstijging. Met een beperking van klimaatverandering en de daarmee samenhangende zeespiegelstijging kan tot 40 % van de verwachte terugtrekking van de kustlijn wereldwijd voorkomen worden.
Zandstranden zijn momenteel goed voor meer dan 30% van de kustlijn van de wereld. Ze zijn belangrijke natuurlijke habitats en dienen als natuurlijke bufferzones die de kustlijn en kustecosystemen beschermen tegen golven, schommelingen en mariene overstromingen. Hun functie als schokdempers zal steeds belangrijker worden met de stijgende zeespiegel en meer intense stormen die van de klimaatverandering worden verwacht. In veel gevallen bieden deze zelfde stranden ook belangrijke kustrecreatiegebieden en zijn ze fundamenteel voor het levensonderhoud van miljoenen. Vandaag woont ongeveer 10% van de wereldbevolking in laaggelegen kustgebieden die minder dan 10 m boven zeeniveau liggen; een aantal dat naar verwachting zal stijgen.
Rosh Ranasinghe, hoogleraar waterwetenschappen en engineering aan IHE Delft, bespreekt het belang van de bevindingen en onderstreept het belang ervan op zowel mondiaal als nationaal niveau. “Dit is de eerste keer dat er op wereldschaal volledig probabilistische (in tegenstelling tot deterministische) projecties van toekomstige kustlijnveranderingen worden gegeven.” Hij voegt eraan toe dat de bevindingen van de groep, naast de wereldwijde vooruitzichten, ook analyses per land bieden die wijzen op grote kustaanpassingsbehoeften voor verschillende landen. “Tegen het einde van deze eeuw konden verschillende landen, waaronder Congo, Suriname, Comoren, Benin, Pakistan, Guinee en El Salvador, geconfronteerd worden met het verliezen van meer dan 80% van hun zandige kustlijnen. Wat de totale kustlijn betreft, is Australië het potentieel meest getroffen land met 12.324 km – 15.439 km zandige kustlijn bedreigd door erosie.”
Arjen Luijendijk, onderzoeker bij Deltares en de TU Delft, ziet ook een positieve boodschap uit de huidige analyse: “Hoewel zeespiegelstijging vrijwel overal terugtrekking van de kustlijn zal veroorzaken, zien we ook veel erosieve trends vanwege menselijke interventies. Deze erosie kan worden voorkomen door hoezo duurzamer beheer van kustgebieden. Lokale of regionale kustplanning kan stranderosie verminderen, zoals in Nederland. Uitgaande van een voortzetting van het huidige Nederlandse suppletiebeleid tot 2100 zal dit leiden tot voldoende brede stranden aan de Hollandse kust. Deze stranden zijn in dat geval bestand tegen de verwachte terugtrekking van de kustlijn als gevolg van de beschouwde toekomstige zeespiegelstijging”.
Deltares heeft bijgedragen aan het onderzoek door gegevens te verstrekken over de wereldwijde historische kustlijnveranderingen, de aanwezigheid van zandige kusten en de helling van het kustprofiel. De wereldwijde toekomstige kustlijnposities voor de klimaatscenario’s RCP4.5 en RCP8.5, volgens de recente IPCC scenario’s, zullen de komende dagen aan de ShorelineMonitor van Deltares worden toegevoegd.
Door Arjen Luijendijk
