Blauw, steeds blauwer

Er is al heel veel informatie over de Omgevingswet beschikbaar: feiten, praktijkvoorbeelden, publicaties, artikelen, interviews, blogs en vlogs, verslagen, handreikingen en inspiratiegidsen. En er zijn beelden, interpretaties en meningen, steeds meer ook. Misschien zien we intussen het spreekwoordelijke bos niet meer. Maar, gek genoeg, missen raden ook informatie, vooral blauwe informatie. Blauw, een term uit de organisatiekunde, wordt gebruikt om drijfveren, managementstijl of organisatiecultuur te typeren. Blauw staat voor duidelijkheid en structuur. Blauw wordt vaak denigrerend geassocieerd met lijstjes en overzichtjes. En juist de lijstbehoeftigheid van gemeenten (en raden) wordt echter groter. Kom met een lijstje met wat we moeten regelen rond bevoegdheden, verordeningen en processen! Kom met een boodschappenlijstje voor het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO)! Kom met een modelverordening participatie! Kom met een checklist keuzes en strategieën! Is er een moeder aller lijsten? Graag!

Het heeft te maken met die datum die steeds dichterbij komt. Op nieuwjaarsdag 2021 treedt de Omgevingswet in werking. Zijn we er dan klaar voor? Vergeten we niets? Gaat er iets mis? De urgentie wordt gevoeld, stilstaan en afwachten is geen optie. Dat is goed nieuws. En er is meer goed nieuws. Dat niet elke gemeente het wiel opnieuw wil uitvinden, maar gebruik wil maken van elkaars ervaringen en kennis. Goed dat we van elkaar leren. In mijn presentaties over de invoering van de Omgevingswet gebruik ik altijd voorbeelden van gemeenten. Mijn favoriete model is overigens de matrix van Kampen*. Daarin staan de rollen van de raad in een matrix tegenover inhoud, proces en houding & gedrag. Zo ontstaan negen vakjes met themas waar de raad mee aan de slag kan gaan. Het is geen blauwdruk, maar wel een beetje blauw. De matrix kan dienen als kapstok voor het met elkaar te voeren gesprek. Er zijn steeds meer raden die met een eigen matrix aan de slag gaan.

Maar de lijstbehoeftigheid heeft ook een keerzijde. Er is een reden dat boeken als Miljonair in één dag!, 49 lifehacks voor een gelukkiger leven en Loslaten in vijf stappen erg populair zijn. Ook voor rijkdom, geluk en persoonlijke balans zijn we toch op zoek naar instant-oplossingen en quick fixes. Eenvoudig beter, een slogan die op meer betrekking heeft dan enkel op de Omgevingswet. Maar was het niet de bedoeling om lokaal meer afwegingsruimte te bieden en maatwerk mogelijk te maken? Om de leefomgeving centraal te stellen en met elkaar integrale oplossingen te bedenken? Dreigen we niet gereedschap en mogelijkheden die de Omgevingswet biedt klakkeloos in te zetten zonder na te denken welk probleem we aan het oplossen zijn. Zien we niet de bomen en niet meer het bos?

Praktijkvoorbeeld Omgevingswet: Programmamanager en Raad De raad is continu aan zet