Sinds vorig jaar januari heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State een aantal richtinggevende uitspraken gedaan naar aanleiding van het Varkens in Nood-arrest. Hierin oordeelde het Europese Hof van Justitie dat de toegang tot de bestuursrechter in milieurechtelijke zaken makkelijker moet in Nederland. De wetgever is vervolgens aan de slag gegaan om de Algemene wet bestuursrecht aan te passen. Sinds 2 april 2022 ligt het wetsvoorstel voor de aanpassing online ter consultatie. In dit korte overzicht zetten we op een rij wat er in het wetsvoorstel staat.
De Afdeling Bestuursrechtsspraak van de Raad van State (de Afdeling) oordeelde vorig jaar dat een belanghebbende die geen zienswijze heeft ingediend, wel in beroep kan bij de bestuursrechter bij besluiten over activiteiten die aanzienlijke milieueffecten kunnen hebben (zogenaamde Aarhus-besluiten). De Afdeling ging zelfs iets verder door deze regel te laten gelden voor alle omgevings- en milieurechtelijke besluiten waarop de uniforme openbare voorbereidingsprocedure van toepassing is. In onze nieuwsflits lichtten wij deze uitspraak al eens eerder toe.
Met het wetsvoorstel worden artikelen gewijzigd in de Algemene wet bestuursrecht (de Awb) die zien op procedures en toegang tot de bestuursrechter, als ook de specifieke regels voor procedures in een paar bijzondere wetten (bijvoorbeeld de Wet natuurbescherming). Het wetsvoorstel verandert ten eerste dat voortaan het bevoegd gezag de uniforme openbare voorbereidingsprocedure van toepassing moet verklaren op alle besluiten met aanzienlijke milieueffecten. Ten tweede kan een belanghebbende die geen zienswijze heeft ingediend, voortaan wél beroep instellen tegen besluiten met aanzienlijke milieueffecten. Ten derde wordt het voor iedereen die een zienswijze heeft ingediend tegen een besluit met aanzienlijke milieueffecten mogelijk om in beroep te gaan. Het is dus niet meer nodig dat iemand belanghebbende is. De wetgever volgt de rechtspraak van de Afdeling niet een-op-een. Uit de uitspraak volgde namelijk dat de verruiming van de beroepsmogelijkheden in alle omgevingsrechtelijke zaken gold. De wetgever houdt het bij besluiten met aanzienlijke milieueffecten.
Tot 15 mei 2022 kan iedereen online reageren op deze ingrijpende aanpassing van het Nederlandse bestuursprocesrecht. Daarna wordt het wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd voor het verdere wetgevingstraject. Het is nog niet met zekerheid te zeggen wanneer de wijzigingen definitief worden.
