"In onze voorgaande artikelen over de rechterlijke toets van asbestboetes bleek dat de Minister steeds hogere boetes oplegt. Hier tegenover staat dat de rechter deze hogere boetes ook steeds kritischer tegen het licht houdt. In een recente uitspraak die wij hieronder bespreken staat de vraag centraal of een boete kan worden gematigd als de werkgever een veilige werkwijze heeft ontwikkeld en voldoende instructies heeft gegeven, maar de werknemers deze instructies niet naleven."
In onze voorgaande artikelen over de rechterlijke toets van asbestboetes bleek dat de Minister steeds hogere boetes oplegt. Hier tegenover staat dat de rechter deze hogere boetes ook steeds kritischer tegen het licht houdt. In een recente uitspraak die wij hieronder bespreken staat de vraag centraal of een boete kan worden gematigd als de werkgever een veilige werkwijze heeft ontwikkeld en voldoende instructies heeft gegeven, maar de werknemers deze instructies niet naleven.
Dat ook nuttige lessen kunnen worden getrokken uit uitspraken die niet direct op asbest zien, bewijst de recente uitspraak van de Afdeling van 1 juli 2015. Wat deed zich hier voor?
Feiten
Op 23 november 2012 waren vier werknemers bezig met het plaatsen van een hekwerk rond een parkeerplaats. Bij het graven van een gat in de grond werd door een kraanmachinist een elektriciteitskabel losgetrokken uit een stopcontact voor buitengebruik. Een voorman van de werkgever heeft de aanwezige medewerkers mondeling geïnstrueerd van de bekabeling af te blijven. Een van de werknemers heeft geprobeerd de losgetrokken kabel opnieuw aan te sluiten. Hij is hierbij onder spanning komen te staan en als gevolg daarvan overleden.
De minister heeft daarop aan de werkgever een bestuurlijke boete van 11.250,00 opgelegd, omdat de werkgever volgens de minister artikel 3.5, derde lid, van het Arbobesluit heeft overtreden. De losgetrokken elektriciteitskabel was namelijk niet spanningsloos gemaakt.
Oordeel rechtbank
De rechtbank oordeelde dat de werkgever niet voldeed aan de eerste grond voor matiging zoals opgenomen in artikel 1, elfde lid, aanhef en onder 1, van de Beleidsregel boeteoplegging arbeidsomstandighedenwetgeving. Op die grond wordt de boete niet gematigd.
In aanvulling op het beleid zag de rechtbank echter wel aanleiding de boete op grond van artikel 5:46, tweede lid, van de Awb te matigen tot een bedrag van 5.000,00. Daartoe heeft de rechtbank onder andere van belang geacht dat de werkgever met de door haar opgestelde risico-inventarisatie en -evaluatie een veilige werkwijze heeft ontwikkeld die voldoet aan de vereisten van de Arbeidsomstandighedenwetgeving.
De minister stelde tegen deze uitspraak hoger beroep in omdat hij van mening is dat de rechtbank de boete ten onrechte heeft gematigd. Hiertoe voert hij aan dat de inspanningen van de werkgever slechts tot matiging kunnen leiden als hierdoor het naleven van Arbowet en -regelgeving wezenlijk dichterbij is gebracht.
Oordeel Afdeling
De Afdeling overweegt ten eerste dat zij zonder terughoudendheid beoordeelt of de boete voldoet aan de eisen of sprake is van een evenredige sanctie.
Daarnaast overweegt de Afdeling dat de werkgever in dit geval duidelijk heeft geregeld dat zijn personeel geen werkzaamheden mocht uitvoeren aan elektrische installaties. In de taakrisicoanalyse voor monteurs stond dat bij schade aan kabels en leidingen derden moeten worden ingeschakeld. Door cursussen en toolbox-meetings houdt de werkgever de kennis over veilig werken van werknemers actueel. De voorman was bovendien geïnformeerd over de aanwezigheid van een kabel ter plekke van het werk. Hierover was ook in het werkdossier een opmerking gemaakt.
De Afdeling oordeelt vervolgens dat de werkgever de risicos van de werkzaamheden waarbij de overtreding zich heeft voortgedaan voldoende heeft geïnventariseerd, een veilige werkwijze heeft ontwikkeld en voldoende instructies heeft gegeven. Dat die ter plekke niet zijn nageleefd doet, anders dan de minister meent, niet aan die inspanningen af. Reeds hierom heeft de rechtbank terecht, zij het op andere gronden, de opgelegde boete gematigd tot een bedrag van 5.000,00.
Advies
Uit deze uitspraak blijkt dat het voor de vraag of een boete moet worden gematigd niet van belang is of werknemers voldoen aan de instructies die de werkgever heeft gegeven. Bij matiging ligt de nadruk dus op de inspanning die de werkgever heeft verricht. Niet of de werknemer deze instructie heeft opgevolgd. Het is onze ervaring dat deze situatie zich vaak voordoet in de praktijk. Vandaar dat deze uitspraak van groot belang is, ook voor werkgevers in de asbestbranche.
Gerelateerde info:
