"Het is de hoogste tijd om als IFV de risico- en crisisbeheersing rondom klimaatadaptatie verder op te pakken, samen met de veiligheidsregio's en vitale sectoren. En daarmee te anticiperen op de voorspelde ontwikkelingen", blogt lector Energie- en transportveiligheid Nils Rosmuller
Ik hoorde het de afgelopen dagen op tv. Nee, ik bedoel niet coronanieuws, vaccinatiestrategieën of de avondklok. Ik bedoel … het weer van de komende dagen. Bijna triomfantelijk worden de winterse weeromstandigheden aangekondigd: 'strenge vorst, 20 centimeter sneeuw'. Ik moest gelijk denken aan de veiligheidsconsequenties ervan. Die leken schier oneindig: gladheid, vastzittende voertuigen, vastgevroren wissels, onderkoelde daklozen, verkeersongevallen, corona in relatie tot schaatspret, corona in relatie tot het rijden naar testlocaties, opkomsttijden van hulpdiensten, betrouwbaarheid van de energielevering, verouderde/instabiele batterijen, consequenties voor daken met zonnepanelen, etcetera. En dan noem ik nog even niet allerlei 'branchespecifieke' risico's zoals bijvoorbeeld voor de scheepvaart op een rij gezet door het platform Zero-incidents [1].
Die voorspelde 20 centimeter sneeuw is me nogal wat voor Nederlandse begrippen. Uitzonderlijk, alarmfase 1. Maar het klimaat heeft veel meer in petto voor ons dan deze fikse sneeuwbui met harde wind. De voorspellingen betreffen lange periodes van droogte, hittegolven, extreme pieken in neerslag (misschien ook wel 20 cm sneeuw), natuurbranden, overstromingen. De nationale klimaatadaptatiestrategie NAS, 2016) [2] schetst een breed palet aan dreigingen (warmer, natter, droger en zeespiegelstijging) met daaromheen sectoren die hierdoor worden beïnvloed.
In de strategische kennisagenda van het IFV (2019) staat klimaatverandering als eerste grote trend/ontwikkeling genoemd. De klimaatverandering en hoe we hiermee moeten omgaan in termen van crisis is ook onderdeel van de Strategische agenda van het Veiligheidsberaad [3]. Het thema wordt in één adem genoemd met de energietransitie, onder de noemer van de 'ongekende crises'. En daar zit dan ook de relatie met mijn lectoraat. Ontwikkelingen gaan snel, brengen nieuwe en andersoortige incidenten en crises met zich mee, die we nu nog niet kennen, of herkennen. Overheden en bedrijfstakken voorspellen die ontwikkelingen, maar de veiligheidspartners zullen die voorspelling ook moeten gebruiken om vanuit risico- en crisisbeheersing op te anticiperen. Voor mijn eigen werkterrein de energietransitie: al tientallen jaren worden voorspellingen gedaan over de veranderende energiemix van Nederland, maar, helaas, we liepen de afgelopen jaren nogal eens achter de feiten aan voor wat betreft de veiligheidsgevolgen ervan. Dat anticiperen op dergelijke grote ontwikkelingen vraagt, zo is mijn ervaring, om denkkracht, alliantievermogen en … volharding.
Uit: Strategische agenda Veiligheidsberaad
De klimaatadaptatie is, op het gebied van veiligheid en crisis, in ieder geval in beeld. Die voorspeling is duidelijk, en heeft een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid. Maar, en laat ik voor ons, lees het IFV, zelf spreken, er is meer nodig. Met agenderen alleen komen we er niet voor wat betreft veiligheid. De consequenties voor risico- en crisisbeheersing vragen om uitwerking, namelijk het anticiperen op deze grote verandering. Dat vraagt het Rijk (de NAS), het Veiligheidsberaad (Strategische agenda) en het IFV (strategische kennisagenda). Maar bovenal: de samenleving. Want die samenleving verwacht dit weekend te kunnen schaatsen, en van de zomer lekker te kunnen zwemmen, zonder zich zorgen te maken over gladheid of overstromingen. Wat mij betreft is het de hoogste tijd om klimaatadaptatie samen met de veiligheidsregio's en vitale sectoren verder op te gaan pakken en daarmee te anticiperen op de voorspelde ontwikkelingen. En derhalve invulling te gaan geven aan de risico- en crisisbeheersingsaspecten van de klimaatadaptatie.
Nils Rosmuller
lector Energie- en transportveiligheid
[1] https://mailchi.mp/4b9d20fea1e8/winter-4840681?e=71db75b285
[2] https://klimaatadaptatienederland.nl/overheden/nas/
[3] 09-Strategische-Agenda-Veiligheidsberaad-finaal-document.pdf
