In december 2015 nam de Eerste Kamer de Wet verbetering vergunningverlening, toezicht en handhaving (Wet VTH) aan. Deze wet legt de basis voor een landelijk dekkend stelsel van omgevingsdiensten waarin provincies en gemeenten de uitvoering van een aantal VTH-taken onderbrengen. Gemeenten en provincies blijven bevoegd gezag voor deze taken. De Invoeringswet laat de Wet VTH landen in de Omgevingswet. We spraken met Bert Pannekeet, directeur van Omgevingsdienst IJmond, over de implicaties voor de omgevingsdiensten.
Al sinds eind jaren 90 (vorige eeuw) werkt omgevingsdienst IJmond in opdracht van een zeventiental gemeenten (IJmond, Zuid-Kennemerland en de regio Waterland) en voert voor hen taken uit binnen het milieudomein. De inwerkingtreding van de Wet VTH bracht voor Omgevingsdienst IJmond mede daarom geen echt grote veranderingen met zich mee.
Buitenbeentje
We werkten eigenlijk al langer in de geest van die wet, licht Bert Pannekeet, directeur omgevingsdienst IJmond, toe. Zeker in gebieden met behoorlijk wat zware industrie denk aan de Rijnmond, maar ook in het IJmond-gebied is dat het geval hebben gemeenten al jaren geleden de handen ineengeslagen op milieugebied. De afzonderlijke gemeenten konden de taken op milieugebied eenvoudigweg niet op een adequate wijze invullen. Samenwerken werd het devies. We zijn als omgevingsdienst IJmond wel een buitenbeentje, vervolgt hij. De zeventien gemeenten waar wij voor werken hebben destijds alle milieutaken op afstand gezet. Niet alleen de uitvoerende taken op het gebied van vergunningverlening, handhaving en toezicht, maar ook de advies- en beleidsvoorbereidende taak.
Dicht tegen gemeenten aanzitten
Hoewel de Wet VTH beleidsneutraal naar de Omgevingswet wordt overgeheveld, heeft dat voor de omgevingsdiensten wel degelijk een behoorlijke impact. De wet en de bijbehorende AMvBs brengen een verregaande deregulering met zich mee. En gemeenten gaan straks met omgevingsplannen aan de slag. Pannekeet: Die vormen een integraal geheel aan regels met betrekking tot de kwaliteit van de fysieke leefomgeving. Om hen goed te kunnen adviseren is het vanzelfsprekend van groot belang dat we dan heel dicht tegen die gemeenten aan gaan zitten. Daar anticiperen we overigens nu al op. Onder meer door het instellen van een zogeheten Omgevingstafel. We zitten daar met alle zeventien gemeentelijke projectleiders, de ketenpartners en de GGD gezamenlijk aan tafel om van elkaar te leren en met praktijkcases aan de slag te gaan. En om niet allemaal afzonderlijk aan de slag te gaan met het uitvinden van het wiel. Iedereen is daar enthousiast over.
Duurzame ontwikkelingen krijgen zwaarder accent
Wat is naar de mening van Pannekeet de grootste uitdaging voor de omgevingsdiensten en de samenwerkende gemeenten? De Wet VTH is erg uitvoeringsgericht. En natuurlijk blijven we toezicht houden en handhaven, bedrijven controleren en vergunningen verlenen. Maar ik denk dat het accent de komende jaren vooral zal liggen op duurzame ontwikkeling. Dat gaat verder dan alleen het uitvoeren van VTH-taken. Juist onze rol op het gebied van advies en beleidsvoorbereiding wordt belangrijker. Ik constateer dat duurzaamheid door veel gemeentebesturen waar wij voor werken prominent in het beleid wordt meegenomen. Maar hoe ga je duurzame ontwikkeling precies vormgeven als gemeente? Doe je dat als individuele gemeente, of kun je dat beter regionaal aanpakken? Wij zijn dan toch een beetje de spin in het web in zon regio die in staat is om verbindingen te maken. Daar zie ik heel veel kansen.
